Упрощенная HTML-версия
Ет және балық ӛнімдерінің технологиясы
сульфидтелген, әдетте, L-фукоза мен галактоза қоспасы, ксилоз, урон
қышқылы, жиі ақуыз ферменті кіретін тарамдалған полисахаридтер болып
табылады. жасыл балдырларда глюкоманнан, маннан, ксинан,
фульфидтелген полисахаридтер, пектиндер табылған. Алайда, осы заттар
арасында қызыл және қоңыр балдырлар полисахаридтер сияқты қызықты
және маңызды балдырлар жоқ.
Теңіз шӛптерінің ең құнды және ең қызық кӛмірсуы зострин
полисахариді болып табылады. бұл пектин, яғни галактурон қышқылының
полимері. Алма, лимон қабығы, қызылша пектиндері кең таралған және
тәжірибелік жағынан маңызды. Алайда, зостриннің екі ерекшелігі бар: оның
метил топтары жер үстінде ӛсетін ӛсімдіктер пектиндерінде карбоксилдердің
едәуір бӛлігін этерифицирлейді, зострин құрамына апиоз атты сирек
кездесетін моносахарид кіреді. Бірінші ерекшелік басқа пектиндерге
қарағанда зостериннің кӛп атиондарды байланыстыруына, ал екіншісі –
ферменттердің – пектиназдардың әрекет етуіне жоғары тұрақтылығы мен
сәйкесінше жоғары тұрақтылыққа әкеліп соғады.
Теңіз макрофиттерін пайдаланудың негізгі бағыттары.
Әлі күнге
дейін балдырлардың кӛбісін тамаққа қолданылады. Макрофиттерді сонымен
бірге малға азық, тыңайтқыш ретінде, полисахаридтер мен кейбір басқа
химиялық заттар, сондай-ақ медицинада Жапонияның ең маңызды
балдырларының 37 тегін алу үшін пайдаланады: 20 – тамаққа, 6 – агар
ӛндіру, 3 – құрылыс материалдарын шығару, ауыл шаруашылығында, йод
пен хлорлы калий ӛндіру, 2 – альгинаттар ӛндірісі мен тоқыма ӛндірісінде
қолданылады.
Жеклеген теңіз балдырларында 60% ақуыз (құрғақ салмаққа) бар,
алайда ол әрқашан жеңіл сіңен бермейді.
Балдырлар адамның А, В
2
, В
12
дәрумендеріне деген қажеттілігін толық
қамтамасыз ете алады.
Исландия, Финляндия, Норвегия, Шотландия, Франция мен басқа
елдерде балдырлар балғын немесе консервіленген күйінде мал, құстар мен
қымбат терілі аң азығына қосады. Бұл ретте жануарлардың ӛз тӛлінен ӛсіп-
ӛнуі жақсарады, жұмыртқа сарысының түсінің реңкі кіреді, ӛсімдіктердің
суыққа, саңырауқұлақ пен жәндіктермен зақымдануын тӛзімділігін
арттырады, ал бұл ӛнімнің артуына әкеледі.
Балдырлардың химиялық құрамы.
Балдырлардың химиялық құрамы
әртекті. Жасыл балдырлар құрамында 40-45% кӛп ақуыз мӛлшерімен
ерекшеленеді, оның ішіне бикарбон қышқылы, аланин, алгинин, лйепин
кіреді. Жасыл балдырларда кӛмірсулар – 30-35%, липидтер - 10%, күлде кӛп
мырыш, жез, темір, кобальт пен басқа элементтер кӛп.
Қоңыр балдырларда 5-15% ақуыз, 70% кӛмірсулар, 1-3% липидтер бар.
Кӛмірсулар құрамына қант манниті, ламинит, полиуронидтер – альгин және
фурин қышқылдары, фукцисдин, ламинарин (балдырлы крахмал), целлюлоза
("альгулеза") кіреді, ақуызды және ақуызды емес азот арақатынасы 1:1 тең,
ақуыздарда кӛп йодаминқышқылдары бар.