Жилисбаева, Р.О. Текстиль және жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарындағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау

- еңбек жөнінде болған талас - тартыстарға қатысуға, еңбек завдылықтарының сақталуын талап етуге, келісім шарттарға өзгерту енгізуге; еңбекпен қамту туралы проект жасалғанда Қазақстан Республикасының заң талаптары бойынша жүргізілуін қадағалауға құқы бар. Кәсіптік одақтармен олардың еңбек инспекциясы - мемлекеттік органдармен бірлесе отырып бақылау жасайды және заң актлері мен еңбек құқықтық нормативтердің сақталуын қадағалайды. Еңбекпен қамту және қорғау ұйымдарының сенімді өкілдері - жүмыс орындарында еңбек завдылықтарымен нормативтік актлерінің сақталуын қадағалап, тексеруге құқы бар және тиісті адамдардан табылған кемшіліктерді түзетуді талап ете алады. ¥йым мүшелері мынадай жағдайларда бірігіп жиналыс жасай алады: ¥йым мүтпелерімен жұмысшылар арасында келісімсөз жүргізу оған өзгерістер енгізу және оның іске асырылуын талап еткен жағыдайда, жұмысшылардың құқықтарын қорғауда, жұмыс берупіімен жұмыскерлердің арасында дау - жанжал туындаған жағдайда, сондай - ақ басқа сенімді өкіл сайлағанда немесе кәсіподақтар біріккен жағдайда ұйым мүшелерімен басшылары бірігіп бас қоса алады. Кәсіподақ мүіпесі болып табылмайтын жүмысшылар болса, оларда өзінің бір жолғы өтінішін ұйым арқылы орындата алады. Егер өз жұмыс орындарында мұндай үйым болмаған жағдайда немесе жұмысшылардың аздаған бөлігі ғана қамтылған ұйым болса басқаларда сол ұйым арқылы өз тапсырмаларын жеткізе алады. Үжымдық келісім шарт бүл - жұмысшылармен жұмыс беруші арасындағы заң тәртібін реттейтін әлеументтік қарым - қатынас. Егер екі жақ озара келісімге келе алмаған жағдайда, ұжым мүпіелері бірігіп үш ай мерзім ішінде ұжымдық наразылық туралы хаттама жасалады. Егер наразылық қалайда реттеліп дұрыс шешілмесе ұжымдық қарсылық көрсету болып Кодекстік іс қозғалып заңмен қадағаланады. Үжымдық келісім шарт - жүмыс орындарындағы жұмысшыларды толық, оның ішінде филиалдарымен басқада бөлімдеріндегі мүшелерін түгелдей қамту керек. Келісім бұл - құқықтық акт, жүмысшылардың құқықтарымен бостандықтарын белгілейтін ресми құжат. Келісім екі жақтың өзара келісімімен төмендегідей міндеттемелерді қарастырады. - еңбекақы төлеу; - еңбекпен қамту және қорғау; - еңбек және демалыс тәртібі; - әлеуметтік серіктестікті дамыту; - басқа да екі жаққа ортақ сұрақтарды қамтиды. 60