Жилисбаева, Р.О. Текстиль және жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарындағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау

Екі жақтың әлеуметтік серіктестігі бұл - мамандар одағының өзара ұйымдасуы немесе бірігуі болып табылады. Олар кәсіподақтың жалпы қазақстандық ережелерін (Қаулысын) ескере отырып, жұмысшыларға өздері таңдау жасайды. Мамандар одағы жұмыс берушімен оның қарамағындағыларға еңбек завдылығы басқада құқық нормативтері сақталып жатырма деп тексеріс жүргізуге құқылы. Жұмыс беруші тексеріс барысында болған кемшіліктер болса, бір аптаның ішінде түзетіп, нәтижесі туралы кәсіподақ ұйымына хабарлама жіберуі керек. Еңбек завдылығының сақталуы және басқада кұқықтық нормативтік актілерінің сақталуьш бақылап отыруға кәсіподақгық еңбектің құкықтық және техникалық инспекциясын құралады. Кәсіподақтың еңбек инспекторы тәуелсіз, кез келген уақытта жүмыс орындарына кіріп жұмыскерлердің еңбек заңдылықтарының және басқа да құқықтық - нормативтік құжаттардың сақталуын, келсім - шарттарды тексере алады. Кәсіподақтың еңбек инспекторлары - еңбекпен қамту және қорғау одағының сенімді және завды өкілі болып табылады. Кәсіподақтың еңбек инспекторларының төмендегідей міндетімен құқы бар: - жұмыс берушіден үжымдағы еңбек заңдылықтарының және басқа да құқықтық - нормативтік актілердің сақталуын талап етуге және тексеруге; - жұмыс орындарындағы жұмыскерлердің қауіпсіздігінің қамтамасыз етілуімен ондағы еңбек жағыдайына тәуелсіз сараптама жасауға; - жұмыс орындарындағы кәсіптік аурулармен бақытсыз жағдайлар болып қалған жағыдайда түрлі зертгеу сараптамалар жасауға қатысуға; - жұмыс орнының басшыларынан кәсіподақ мүшелерінің жағыдайы, оларға жұмыс барысында келген зияндар боп жатса немесе өндірістік жарақаттар алған жағдайларда соған байланысты мәліметтер алып жинауға; - осындай жағдайларға байланысты кәсіподақ мүшелерінің құқықтарып қорғауға көмектесуге, ізденуге мүмкіндік жасауға; - жұмыс барысында жұмысшыларға зиянын тигізіп, өміріне қауіп төндірген жағыдайларда жұмыс берушіге айтып жұмысты тоқтаттыруға; - жүмыс берушіге бұзылған заңдылықтар немесе құқықтық - нормативтік актілер туралы ескертпе жасап оны түзетіп нәтиже шығаруды талап етуге; - еңбекпен қамту және және қорғау жүйесіне тексеру жасап, жүмыс берушінің міндетін орындатуға сондай - ақ үжымдық келісім - шарттарды қарап шығуға; - мекемелерде жүргізілген зертгеу сынақтарына тәуелсіз эксперт ретінде қатысуға; 59