Жилисбаева, Р.О. Текстиль және жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарындағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау

өзі басқару органдары арасындағы қарым - қатынас. Яғни, жұмысшы мен жұмыс берушілердің қажеттіліктерін қамтамасыз етуге, еңбек қатынастарын реттеуге негізделген қатынас. Мемлекеттік билік органдары және жергілікті өзін - өзі басқару органдары жұмыс беруші немесе олардың өкілдері ретінде шыққанда және де федералды заңнамаларға негізделгенде ғана әлеуметтік әріптес болып табылады. Үжымдық келісім шарт - жүмысшылар мен жұмыс берушілердің өкілеттерінің әлеуметтік - еңбектік қарым - қатынасын реттеп отыратын құқықтық акті. Өкілеттіктер арасында келіспеушілік болған жағдайда ұжымдық келісім шартқа байланысты үш ай ішінде қайшылықтар туралы келісім шартқа қол қоюлары тиіс. Ретсіз келіспеушіліктер ұжымдық қарым - қатынастың жалғасуына себеп болады және олар Еңбек Кодексімен және басқа республикалық заңнамалармен шешілуінс рұқсат беріледі. Үжымдық келісім шарт ұйымдарда, оның филиалдарында, өкілеттіктерінде көрініс табады. Үжымдық келісім шарт бойынша филиалда, өкілеттіктерде жұмыс беруші тағайындаған өкіл басшы бола алады. Үжымдық келісім шарттың құрылымы мен мазмұні екі жақты айқындалады. Үжымдық келісім шартта жұмысшы мен жұмыс беруші арасындағы ортақ мүдделер беріледі. - еңбекақының түрі мен көлемі; - жәрдемақылар мен өтемақылардың төлемі; - еңбекақы механизмі бағаның өсуі мен инфляцияның көрсеткішімен реттеліп, үжымдық келісім шартпен анықталып отыруы; - жұмысшының қайта окып үйренуі; - жұмыс уақыты мен демалыс уақытының, еңбек демалысының үзақтылығының реттелуі; - жұмысшылардың еңбек жағдайын жақсарту және қорғау, соньщ ішінде әйелдер мен жасөспірімдердің; мекемелік түрғын үйлердегі, ұйымды жекешелендірудегі жүмысшылардың қызығушылығын бақылау; - экологиялық қәуіпсіздік және өндірістегі жұмысшылардың денсаулығын қорғау; - жұмысты оқумен қатар ұштастыратын жүмысшылар үшін кепілдіктер мен жеңілдіктер; - жұмысшылар мен оның отбасы мүшелерінің демалысы мен денсаулығы; - үжымдық келісімнің орындалуының қадағалануы, оның өзгерістері мен толықгырулар енгізудегі реттелуі, екі жақтың жауапкершілігі, жұмысшыларды жақсы жағдаймен қамтамасыз ету; 32