Жилисбаева, Р.О. Текстиль және жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарындағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау

Көркем кұрастыру - адам кызметінің саласы, оның максаты, адамның материалдық және рухани қажетгіліктерін толығырақ канағаттандыратын үйлесімді зат ортасын жасау; бұл процесс тұтастай мазмүн мен сапаның диалектикалық өзара байланысындағы бүйымдардың түрлерін жинақтау және өнеркәсіп бүйымының оңтайлы формасын іздестіру болып табылады. Көркем құрастыруда композиция, көлемдік - кеңістіктік күрылым сияқты ұғымдарды пайдаланады. Бұйымға мөлшерлік пен үйлесімділік берегін негізгі қүралдар пропорциялар, масштаб, ырғақ, қарсылықды түстер (контраст) және рецк, симметрия, асимметрия болып саналады. Пропорциялар формалардың түтас және оз арасындағы бөліктердің өзара мөлшерліктерін көрсетеді. Пропорциялар форманы үйлестіру кұралы болады. Масштабтылық — белгіленген өлшемде заттың жасалатын шамасының белгіленген катынасы. Масштаб - бүл бір заттың екінші затқа немесе бірнеше затқа олармен салыстырғандағы өлшемі. ЬІрғақ - элементтерді қайталау, кезектестіру, күшейту, азайту жолымен көрінісін және байланысын қамтамасыз ететін композициялық кұрал. Қарсылықты түстер - элементгерді карама-қарсы көлемі, түсі және т.б. көрсету үшін пайдаланылатын композиция құралы. Ол салыстырылатын элементтердің функциональдық және күрастыру ерекшеліктерін белсендірек керсетуге көмектеседі. Рецк (нюанс) - элементгердің формасы, мөлшсрі, түсі және т.б. бойынша контрастқа қарама-қарсы композиция қүрады. Симметрия - оське немесе ортаға композиция элементтерініц ұйымдастырылу принципі, асимметрия - бүрыс орналастыру. Машина формасы оператордың назарын кажетсіз аудармауы үшін басы артык акпарат көзі болмауы кажет. Жұмысқа кажетсіз сәндік элементтер, егер олар даярлау технологиясына жатпаса. Машиналардың негізгі көлемдері қарапайым болғаны дурыс. Басы артық конфигурациялар еріксіз адам назарын тартады. Масштабтылық негізінде заттыц бір болігінің тұгасқа катынасынан тұрады, түтастың бөлікіерге, сондай - ақ адам мөлшерлеріне қатынасынан түрады. Масштабтық салыстыру осы заттар катар тұрғанда ғана емес, сондай - ақ орыны мен уақыты бойынша алыс түрғанда да бола береді. Бұл жағдайда салыстыру бойынша жүреді, адам ойша өткен тәжірибесін елестетеді. Үлкен зат кііпкене заттардыц ішінде басты болып қабылданады. Мысалы, машина залы ішіндегі гидрогенератор. Бірақ басқа да сипатты ансамбльдер болуы мүмкін. Мысалы, үлкен және кіші мөлшерлі көптеген күрделі аппараттармен толтырылған ірі зауыт цехы. Цехтың аяқ жағында қабырғадан алые емес бес метрлік ақшыл-көк, тіптен ак десе де болады баскару пульті тұр, ол адам бойынан биік, жоғарысында ашық көк түсті 196