Жилисбаева, Р.О. Текстиль және жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарындағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау

т.б.) — жылына торт реттен кем емес рет; шамдалдар мен жарық түсіретін арматуралар - айына торт реттен кем емес рет. Ғимараттардың қабырғалары, тобелері, едендері және басқа да бөліктері, сондай - ақ тсхнологиялық кұрал-жабдықтар ашық түске боялу керек. Соның арқасында жарық интерьердің беттерінен сәулеленетіндіктен жұмыс орындарына көбірек жарық түседі. Қыздыратын немесе люминисцентті піамдардың көмегімен жасанды жарық түсіріледі. Өндірістік жағдайларда жарық түсірудің екі жүйесі қолданылады - жалпы және жергілікті жарық қоса қолданылатын қүрама. Жергілікті жарықтың өзін ғана қолдануға рұқсат етілмейді. Жарық түсірудің мынадай түрлері бар: жүмысшы; жүмысты жалғастыруға арналған апаттық; адамдарды эвакуациялауға арналған анаттық. Адамдарды эвакуациялауға арналған апаттық жарықтандыру жарақаттану қауіптілігінің дәрежесіне қарамастан 50-ден астам адам жұмыс істейтін барлық болмелерде қарастырылу керек. Адамдарды эвакуациялауға арналған жарық негізгі өтпелерде 0,3 лк кем болмайтындай жарықталғандықты қамтамасыз ету керек. Жүмысты жалғастыруға арналған апаттық жарықталғандық жүмысшы жарықтандыру үшін белгіленген нормалардан 10% кем болмайтындай шамаға тең жарықтың түсуін қамтамасыз ету керек. Апаттық жарықталғандық желісі трансформаторлық шағын стансаның үлестіру тақтасының жеке фидері арқылы қуаттандырылады. Жарық гүсірудің ұйымдастырылуына және жарық түсіргіш құралдарта қойылатын талаптар мынадай: - жүмысшы бетке түсірілетін жарық әрекеттегі жарықтандыру нормаларына сай болу керек. Өндірістік, көмекші, әкімшілік және тұрмыстық бөлмелердің жарықтандыру шамасы «ЭҚЕ электр құрылғыларын орнату ережелері» (ҚР Еңбек және электр министрінің 2004 жылғы 26 тамыздағы №189 бұйрығымен) салалық нормаларға және сала кәсіпорындарын жасанды жарықгандыру жүйелеріне сәйкес белгілейді; - жарықтандыру шамасы орындалатын операциялардың сипатына, сондай-ақ өңделетін материалдың түсіне (аіпық немесе күңгірт) сай болу керек. Салалық жарықгандыру нормаларында люминесцентті шамдармен және қыздыру шамдарымен, жалпы және құрама жарықпен жарықтандырған жағдайда жүмыс орындарының әрбір қүрал-жабдығы үшін тиісті жарық түсіру шамасы қарастырылады. Жарық ағымы жүмыс бетінің бойымен тұрақгы және біркелкі үйлестіріліп, жұмысшының көзіне шағыспау керек. Кору аясында жарықтың шамадан аргық болуы көзді шаршатып, адамдардың жүмысқа қабілеттілігін төмендетеді. Қуаты тіпті аз болса да, шамның қызып тұрған жібі козге шағысатындай жарық түсіреді және козді тез шаршатады. Сондықтан жалпы және жергілікті жарық қыздыру 190