Жилисбаева, Р.О. Текстиль және жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарындағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау

алу, мысалы, гидропроцедуралар (қол мен аяққа жылы ванналар, витаминдер беру) сияқты шараларын жасау болып табылады. Өндірістік шаң. Өндірістік қондырғылардан шығатын және адам өміріне қауіп тудыратын зиянды заттарға мыналарды жатқызуға болады: шан, жылу шығару, ылғал болу және зиянды газдар. Шаң қатты немесе сүйық заттардың майда бөліктері, ауа кеңістігінде орналасқан. Текстиль және жеңілөнеркәсіп кәсіпорындарында шаң талшықты материалдарды: мақта, зығыр, джут, кенап, жүн, жібек, және басқада талшықтарды қопсыту, түту және тарау процесінде түзіледі.сонымен қатар шаң әртүрлі материалдарды майдалауда және ұрғылауда пайда болады, тағыда матм және бұйымдарды өңдегенде . Текстиль және жеңілөнеркәсіп кәсіпорындарында шаң жалпы құрылымына қарай органикалық және минеральді болып бөлінеді. Органикалық шаң негізгі үш түрге бөлінеді: 1) өсімдіктектес шаңдар-мақта, зыгыр, кенап, джутт; 2) жануартектес шаңдар - жүн және жібек; 3) жасанды жэне химиялық талшықтар піандары. Шаң қүрамына мыналар енеді: талшықтар үзінділері, шиттің қабығы, жапырақ қиықтары, ағаш және т.б. Минеральді шаң талшықты жинаған және тасымалдағанда түсетін майда топырақ бөліктерінен тұрады. Оларға асбесттің талшық бөліктері, боялған мақтадан және иірімжіптен бөлінетін шаң түріндегі бояу бөліктері. Ең көп шаң бөлігі алгашқы өңдеу машинасында бөлінеді. Шаң өлшемі микрометрде(мкм) өліпенеді. Өндірістік жағдайда микрон бөлігінен 100 мкм дейінгі шаңдар кездеседі. Шаң майда болған сайын ол зиянды, оңай тыныс алу жолдарына түседі. Пневмокониоз- үзақ уақыт өндірістік шаң жұтудан пайда болатын, нәтижесінде өкпеде әртүрлі склероздық қүбылыстар, әрқилы өзгерістер және асқынулар туындайтын кәсіби аурул ар болып табылады. Кэсіби инфекциялар. Кәсіби инфекцияларға (басқа инфекциялармен қатар) тері мен тері асты ірінді аурулары жатады. Жүмысшылардың жүмыс киімінде, сонымен қатар олардың терісінде әрдайым қарапайым гигиена ережелерін сақтаған жағдайда адамға аса кеп зиян тигізбейтін көптеген микроорганизмдер болады. Алайда жарақат алудың нәтижесінде адамнын терісі зақымдалган (кесіктер, тіліктер және т.б.), теріге әр түрлі улы заттар эсер еткен немесе күйген жағдайларда микроорганизмдер іріңді ауруларды қоздыруы мүмкін. Іріңді аурулардың адам үшін аса қауіпті емес екендігіне қарамастан, олар көбінесе жүмыс уақыты шығынының себептеріне айналады. Сонымен бірге, бұл аурулар асқынуы да мүмкін. Сыздауық, кез шиқан, ірівді ісік сияқты іріңді аурулар дененің қызуына, жалпы әлсіздіктің пайда болуына алып келеді. Жоғарыда аталған себептерден басқа, іріңді аурулар жалпы әлсіздіктің, зат алмасудың бузылуының және басқа да аурулардың нәтижесінде пайда болуы мүмкін. 179