Жилисбаева, Р.О. Текстиль және жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарындағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау

Жүмыс орындарында шуылдың жалпы деңгейі мен октавтік жиіліктер жолағындағы шуылдың деңгейін өлшсу үшін әртүрлі шуылөлшеуіш аппараттарын пайдаланады. Денсаулыққа қауіпсіз шуылдың деңгейі 80 дБ, осыидай жағдайда адам 8 сағат жұмыс істей алады, яғни толық жүмыс уақытын отейді. Діріл қатты денедегі механикалық тербелісті білдіреді. Үлкен амплитудасы бар (0,500,003 мм) томен жиіліктегі (3-100 Гц) тербелістерді адам діріл немесе сілкіну ретінде қабылдайды. Дірілдің әсері болған кезде адам ағзасына орта жүйке жүйеснің талдауыштары - весгибулярлық, тері және басқа аппараттар маңызды роль ойнайды. Дірілдің ұзақ эсер етуі кәсіби дірілдейтін аурудың дамуына әкеледі. Діріл ауытқу жиілігімен және амплитудасымен, жылдамдықпен жэне үдемесімен сипатталынады. Әсіресе адам денесінің немесе жеке органдарының (адам денесі үшін 6...9 Гц, басы 6 Гц, асқазаны 8 Гц, басқа органдары үшін - 25 Гц шектерінде) тербелістер жиілігімен сэйкес кслетін еріксіз жиілікті дірілдер зиян болады. Кору қабілетін бұзатын жиіліктік ауқым 60 жэне 90 Гц арасында жатады, ол көз қарашығының резонансына сәйкес келеді. 35. ..250 Гц жиіліктер ауқымы дірілдейтін аурудың дамуына ең шекті болып табылады. Шуыл мен дірілді өлшеу үшін микрофонный орнына орнатылатын қосымша аспап - күшейткіші бар шуылөлшегіштер мен виброметрлер пайдаланылады. Шуыл мен дірілді өлшейтіндер - ВШВ - МММ2 аспаптары кеңінен таралды. Діріл мен шуылдан қорғанудың шаралары жэне қүралдары. Қалқаларды, қыртыстарын, кабиналарды жэне т.б. экран түрінде дыбысты оқшаулайтын жэне дыбысты жұтатын қондырғыларды орнату арқылы шуылды төмендетудің тэсілдері ксң таралым алды. Шуылдан жеке қорғанудың қүралдары (ЖҚҚ) қүлақ жапсырмалары, құлаққаптар жэне шлемофондар болып табылады. ЖҚҚ тиімділігі пайдаланылатын материалдардың құрылымынан, тығыздық күшінен, дұрыс тағып үстағаннан байланысты болады. Машина және жабдықтың дірілінен күресу жэне жұмыс істейтіндерді содан қорғау үшін неше түрлі тәсілдерді пайдаланады. Дірілді төмендету үшін вибродемпфирация - механикалық тербелістер энергиясын энергияның басқа түріне, эсіресе жылулыққа айналдыру құбылысын кең қолданатын болды. Дірілдің таратылатын көздсрден: еденнен, жүмыс орнынан, орындықтан жәнс т,б, пайда болуын бәсеңдету үшін дірілді оқпіаулататындарды: резеңкені, тығындарды, киізді, болат ссріппеліні кең қолданады. Жүмыс істейтіндерді ЖҚҚ ретінде қалың резеңкелі табаны бар арнаулы аяқ-киімді пайдаланады. Қолды қорғау үшін биялай, қолғап, жапсырмалар мен тосемдер қажет болады, олар иіліп бәсеңдстуші материалдан дайындалады. Діріл мен шуылдың адам ағзасына қауіпті әсерін төмендету үшін ең маңыздысы жүмыс және демалыс режімін дұрыс ұйымдастыру, денсаулыгіян әрдайым қадағалап отыру, емдеу-алдын 178