Жилисбаева, Р.О. Текстиль және жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарындағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау

г құқығы бар сақтандырылған қызметкермен немесе басқа түлғамен сақгандырушыға ұсыну күні есептелінеді, алу туралы арыз сақтандырудың берілген түрі бойынша қамтамасыз етіледі. Сақтандырудың берілген түрі бойынша мекемедегі әлеуметтік медицина экспертизасында жарақат алушының кәсіби ецбеке қабілеттілігін жоғалтуы туралы фактісі орналастырылады және оның барлық жоғалтқан мерзімі үшін сол күннен бастап сақтандырылған тұлтаға ай сайынғы сақтандыру төлемдері тағайындалады және төленеді. Мемелекеттік әлеуметтік сақтандыру негізінде еңбекке қабілетсіздік уақыт бойынша төлснетін жәрдемақы үшін заңмен орналастырылған ретте сақтандырылған қызметкерге еңбекке қабілетсіздік уақыт бойынша жәрдемақы төленген және тағайындалған болса, онда осы уақыт мерзімі үшін ай сайынғы жәрдемақы төленбейді. Егер өндірістегі бақытсыз жағдайдың немесе кәсіби аурудың нәтижесінде жарақат алушы қаза болса, онда осы жағдайда анықталған сақтандыру төлемдерді алуға құқысы бар тұлға сақтандырылған қызметкердің өлген күнінен бастап біржолғы немесе ай сайынғы тағайындалған сақтандыру төлемдерді ала алады. Сақтандырудың беріліен түрі бойынша тағайындауды сақтандырылған қызметкердің яғни оның сенген түлғасы немесе құжатта көрсетілген өтемді алуға қүқысы бар түлға арызының негізінде сақтандырушымен қамтамасыздандырады. Әрбір белек жағдайда қүжаттың нақты тізімі сақтандырудың берілген түрі бойынша тағайындауды қамтамассыздандыру үшін қажетті сақтандырушымен анықталады. Тағайындаудың немесе сақтандырылған өтемдерді тағайындауда қабылдамау туралы шешімі мәлімдеушіге арыз (қажетті құжаттардың толық жинағымен) түскен күннен бастап он күн ішінде қабылдануы керек, ал сақтандырылған қызметкер қаза болған жағдайда екі күннен кешіктірмей қабылдануы тиіс. Сонымен шешімді қабылдау көрсетілген мерзімнен кешігуі тағайындалган сақтандыру төлемдерден бас тарту болып табылады, ал мәлімдеушінің арызын қарауда осындай нәтижені берген жағдайда ол заңмен анықгалған ретке шағымдауға кұқығы бар. Сонымен қатар ол берген құжаттарын қайтаруды талап ете алады. Шешіммен келіскен жағдайда мәлімдеушімсн көрсетілген барлық құжат, оның арызымен бірке сақтандырушыда сақталады. Егер сақтандырылған қызметкер сақтандырушымен еңбектік арақатынаста болса, онда оған сақтандыру төлемдері сақтандырушымен (жұмыс берушімен) беріледі және сақтандырудың берілген түрі бойынша сақтандырылған жарналарды төлеудің есебінен алынып отырады. Сонымен ай сайынғы сақтандыру төлемдер заңдық түлғада еңбек ақысын төлеу ұшін көрсетілген мерзімде беріледі. Егер сақтандырушымен еңбектік қатынасты қүрамайтын гүлғаға сақтандыру төлемдері тағайындалса онда олар сақтандырушымен беріледі. Ай сайынғы сақтандыру төлемдер көрсетілген жағдайда, яғни бұл 119