Жилисбаева, Р.О. Текстиль және жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарындағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау

Сақтандырылған азаматқа кәсіптік ауруға немесе өндірістегі бақытсыз жағдайға байланысты келтірілген моральдық зиянды өтеу негізінде зиян келтірулер пайда болады. Кәсіби ауруға және өндірістегі бақытсыз жағдайға байланысты уақытша еңбекке қабілетсіздігі үшін төленетін жэрдем ақы ҚР заңына сәйкес есептелген орташа табыстың 100 % көлемінде еңбекке қабілеттілігін жоғалтуын қайта қалпына келтіру үшін немесе қызметкердің денсаулығының қалпына келгенге дейін еңбекке қабілетсіз болған барлық уақыт ағымы үшін сақтандырылған қызметкерге төленеді. Бір жолғы және ай сайынғы сақтандыру төлемдері сақтандырылған қызметкерге тағайындалады және төленіп отырады, егер әлеуметтік медицина экспертиза мекемелері нәтижесінде сақтандыру оқиғасында қызметкердің кәсіби еңбекке қабілеттілІгін жоғалтуына әкеп соқса, сонымен қатар азаматтар сондай төлемдерді алуға құқылы болады, егер сақтандыру оқиғасының нәтижесінде сақтандырылған қызметкер қайтыс болса . Ай сайынғы сақтандыру төлемдері сақтандырылған азаматқа кәсіби еңбекке қабілеттілігін жоғалтуын қайта қалпына келтіруге кеткен уақытына төленеді, ал осындай төлемді алуға қүқығы бар азаматқа гөлеммен қамтамассыздандыру мсрзімі зац бойынша қарастырылған. Зейнетақының түрлері, жэрдемақы және басқада төлемдер жарақат алупіыға тағайындалган уақытқа тәуелсіздікте берілген көлемін анықгау кезінде берілген түрі бойынша сақтандыру қамтамасыз есептелмейді және төлем көлемін азайту үшін негіз бола алмайды . Жарақат алушының кәсіби еңбекке қабілеттілігін жоғалту дәрежесі куәландырудың нақты пайызда және кәсіби аурумен немссе бақытсыз жағдайдыц нәтижесінде өзінің кәсіби міндеттерінің бағасын жоғалту мақсатымен сақтандырылған жұмысшының қабілеттілігін жүзеге асыру негізінде құрылған болу керек . Өзіне жүктелген еңбек міндеттерін орындау кезінде сақтандырылған қызметкердің абайсыздық іс әрекетінен өрескел абайсыздық жағдай туындаса, онда ол оның денсаулығына келтірілген зиянның ұлғаюына немесс себептердің пайда болуына қызмет етеді, ай сайынғы сақтандыру төлемдердің мөлшері сақтандырылған қызметкердің кінәсінің дәрежесіне қарай азаяды, бірақ 25 % жоғары болмау керек. Пайызда қызметкер кінәсінің дәрежесі сақтандыру жағдайын тексеретін комиссиясы бойынша құрылу керек. Тексеру нәтижесі кәсіби ауру туралы актта немесе өндірістегі бақытсыз жағдай туралы актта енгізілген болу керек. Кәсіби аурумен немесе ондірістегі бақытсыз жағдаймен байланысты еңбекке қабілетсіздік уақыты бойынша сақтандырылған кызметкерге төлемді төлеу және тағайындау негіздері мемлекеггік әлеуметтік сактандыру бойынша жәрдемақыны төлеу және тағайындау үшін жұмыс істейтін заң шығарумен анықталған бойынша шығарылады. Айналдыру күндізімен сәйкес камтамасыз ету деп сақгандыру төлемдерді алуға 118