Жилисбаева, Р.О. Текстиль және жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарындағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау

Зиянды төлеуде жарақат алушыга жорамалданган ақшалай сомалар қосымпіа шығындардың өтемдері және бір жолғы жәрдем ақы ұжымдық келісім шарт негізінде немесе екі тараптың келісіменен жогарлауы мүмкін Біржолғы жәрдем ақы сонымен қатар жарақат алушыға материалдық көмек корсету ретінде , өндіріс травматизм сақтандырумен айқындалған өлшемдердің жұмыс берушімен қабылдауға жағдай жасау негізінде құрастырылган. Моральдық зиян негізінде жарақат алушының физикалық және өнегелі қайгы қасіреті түсіндіріледі. Еңбек зақымдалу нәтижесінде қызметкер қайтыс болған жағдайда қайтыс болған тұлганың асырауында болтан немесе ол қайтыс болған күні одан көмек алу құқыгына ие болтан еңбекке қабілетсіз келесі тұлғалар зиянды өтету құқығына ие болады : тұлға қайтыс болғанннан кейін туған баласы, сонымен қатар жұмыс істемейтін және қайтыс болтан тұлғаның сегіз жасқа толмаган балаларын, он терт жасқа толмаган інілерін, қарындастарын, немерелерін күтетін ата анасының бірі, зайыбы немесе отбасының өзге де мүіпесі. Келтірілген зиян туралы арызды қарау реті, ягни зиянды өтеудегі соманы төлеу мерзімі және тәртібі ережемен алдын ала қарастырылған. Еңбек жарақатымен кслтірілген зиян үшін жауапкершілікте болатын жұмыс берушіге зиянды өтеу туралы өтініші беріледі (кәсіпорын әкімшіліктері). Кәсіпорынды қайга құру және жою кезінде арыз оның құқықтық мирасқорына беріледі. Жарақат алган қызметкер арыз берген кезде арызда қызметкердің жұмысқа қабілетін жоғалту дәрежесі және еңбек жарақатымен байланысты орын алған қосымша шыгындар белгіленеді. Жүмыс беруші зиянды өтеу туралы міндеттер көрсетілген қажетті қүжаттарды алуга міндетті және оны осыған ұқсас басқа үйымдардан да талап ете алады . Жұмыс беруші зиянды өтеу туралы арызды қарап шығып және құжаттар түскеннен күннен бастап он күннен кешіктермей оган қатысты шешім қабылдауы тиіс. Шешім кәсіпорын әкімшілігінің бүйрығымен (бұйрықпен, қаулымен) рәсімделеді. Бұйрық негізделген болуы тиіс, мұнда зиянның кімге өтелетіні, зиянның отбасының әрбір мүшесіне шаққандағы мөлшері және оны төлеу мерзімдері көрсетілген. Жұмыс берушінің зиянды өтеу туралы бүрығының көшірмесі немесе непзделген жазбаіпа бас тарту мүдделі азаматтарға барлық қажетті құжаттарымен отініш берілген күннен бастап он күн ішінде ұсынылады. Өтінішті қарауды немесе бұйрықтың көшірмесін белгіленген мерзімде беруді кешіктіру зиянды өтеуден бас тарту ретінде қарастырылады. < 116