Жилисбаева, Р.О. Текстиль және жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарындағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау

Еңбекті қорғаудың әлеуметтік мәні үздіксіз жетілу жолындағы қоғамдық өндірістік дамуы және еңбек жағдайының жақсаруы, өндірістік аурулар мен жарақаттың азаюына байланысты болады. Еңбекті қорғаудың әлеуметтік мәні қоғамдық өндірістің даму деңгейін сипаттайтын үш негізгі көрсеткіштің өзгерісіне ықпалы айқындалады: 1. Еңбек өнімділігінің артуы қарапайым түрде жүмыс уақытының көбеюі, кәсіби және ортақ ауру - сырқаудың артуын ескерту, микрожарақаттану санының төмендеуінің және сылтаумен уақытша еңбек етуге мүгедектік танытып жұмыс уақытын жоғалтулар нәтежиесінде болады. 2. Жұмысіпылардың денсаулық жағдайының жақсарту есебінен кэсіби белсенділіктің жоғарылауы және еңбек ресурстарын қорғау ол еңбек тәжірибесінің артуы мен еңбек өлшемініц ортаща ұзартылуы. 3. Біліктіліктің және ұстамшылықтың өсу салдарынан кәсіби деңгейі жоғарылауы. Еңбекті қорғаудың экономикалық мәні еңбек қәуіпсіздігінің жоғарылауы бойынша тиімділік шаралары анықгалады және еңбекті қорғауда әлеуметгік мәнінің экономикалық өрнегі болып табылады. Еңбекті қорғаудың экономикалық мәні әлеуметтік көрсеткіштің езгеріс нәтежиесімен анықталатын келесі экономикалық факторлармен анықталады: 1. Еңбек онімділігінің жоғарлауы, демек ецбек қызметі үшін экономикалық нәгежиелер барысында жүмыс жасауға қолайлы шарттардың орындалуы, мысалы, микроклиматты үтымды параметрлермен жарық және жарық оргасымен, психофизиологияльіқ және эргономикалық ерекшсліктерін есепке алу, емдеудің алдын алу шараларын өткізу барысында пайда болады. 2. Жұмыс уақытыныц қысқару барысьшдағы қордың үлкеюі жүмыс барысындағы, жұмыс орнындағы жарақаттар мен ауруларға байланысты. Сондықтан, жағымсыз еңбек жағдайларынан тек қана кәсіби ауру кездері емес, жалпы салауатты еңбек ету үшін кері әсерін туғызатынына көңіл бөлуіміз керек. 3. Өтемдік шығындарды үнемдеу еңбектің қолайсыз жағдайларындаіы жүмысқа жеңілдігі. Мұндай жеңілдіктер мен жұмыс күнінің қысқартылуы және косымша демалыс сияқты іс жүзінде пайдаланылмаған жұмыс уақыты барлығы үлкен ақшалай сомамен төленеді. Мүндай жеңілдіктер үлкен тарифті жалақылар, жеңілдетілген зейнегақылар, сүттік - емдік қоректендіруі, тегін сүт тарату тағы сол сияқты үлкен қаржыны талап етеді. Тиісті нормативтік талаптар, шарттар бүл шығындарды жартылай немесе толық қысқартуға мүмкіндік береді. 4. Еңбек жағдайлары бойынша кадр алмасулар шығындарының төмендеуі. Ауыр еңбек, қолайсыз санитарлық гигиеналық еңбек жағдайлары, жұмыстың бір қалыптылығы, тағы сол сияқты жағдайлар 9