Кемали, Е.С. Қазақстан Республикасының сот және құқық қорғау органдары

тетіктерін қүрады. Демек, сот билігі басқа билік тармақтарының қабылдаған нормативтік құқықтық актілерін Конституцияға сәй- кес келуі бойынша бақылау жүргізе алғанда ғана, толыққанды сот билігі жөнінде айтуға болады. Сот билігінің коғамдағы рөлі мен маңыздылығын ескере оты- рып, сот билігінің және конституциялык бақылау органыныц қызметін заңнамалық тұрғыдан жетілдіру бойынша Қазақстан Республикасының Конституциясына және кейбір заңнамалык ак- тілерге соңғы жылдары біршама өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. Соттардың зан шығарушы билік органдарынан айырмашы- лығы - заң шығармайды. Алайда олардың қызметі заңға тәуелді: сот Конституция мен заңның талаптарына (олардың нормаларын қолдануға және оларды басшылыққа алуға) бағынуға тиіс. Бұл ретте сот зандар мен өзге де қүкықтық актілерді дұрыс колдану- мен, олардың Конституцияға, сондай-ақ жалпы танылған халықа- ралық қағидаттар мен нормаларға сәйкестігі тұрғысынан да баға беруге тиіс. Олардың Қазақстан Республикасы Конституциясына сәйкессіздігі жағдайында сот іс бойынша іс жүргізуді тоқтатуға және Конституциялык кенеске осы актіні конституциялық емес деп тану туралы ұсыныспен жүгінуге міндетті; осы арқылы сот- тар мен заң шығару процесіне белгілі бір әсерін тигізеді. Соттар мемлекеттік биліктің аткарушы органдар тармағынан айырмашылығы үйымдастырушылық және атқарушылық-өкім- герлік қызметпен айналыспайды. Сонымен бірге соттарға атқа- рушылық билік органдарының, сондай-ақ олардың лауазымды адамдарын осы органдардың іс-әрекеттері мен шешімдеріне ша- ғымдарды қарау арқылы бакылау күкығы берілген. Осылайша, Сот билігі Қазақстан Республикасы Конституциясында соттарға берілген билік ету өкілеттіктеріне байланысты тепе-теңдік пен ара салмақтар жүйесі арқылы олармен өзара іс кимыл жасай оты- рып, заң шығарушылық және атқарушы биліктің шешімдеріне әсерін тигізеді. Осындай мәртебемен сотқа күкық мәселелері мен фактілерді шешуде көлемді құзырет берілген. Қазақстан Республикасында сот билігі бүгін шындыққа ай- налды. Бүл біздің мемлекеттілігімізді дамытуда басты жетістік- тердің бірі. Бүгінде сот билігі мемлекеттік биліктің барлық қажет- ті атрибуттарына ие. Ол оны мемлекет түрақтандырушы күшке 37