Кемали, Е.С. Қазақстан Республикасының сот және құқық қорғау органдары

К.Х. Халықов сот билігін мемлекеттік биліктің сң маңызды тармақтарының бірі деп көрсетті. Оның пікірінше, сот билігі де- геніміз - мемлекеттің демократия, әлеуметтік әділеттік, гуманизм және зандылық негізінде азаматтардың кұкықтарын, бостандығы мен заңды мүдделерін, барлық органдардың, ұйымдардың құқык- тары мен заңды мүдделерін корғау жөніндегі, Конституцияның, заңдардың, өзге нормативтік құкықтық актілердің, халыкаралық шарттардың орындалуын қамтамасыз ету жөніндегі айрықша қызмет і 9 . 9 Халиков К.Х. К вопросу определения судебной власти как одного из основных понятий, используемых юридической наукой //Судебная власть в Республике Казахстан: становление и развитие. - Астана. 2006. - С.24. 10 Гуценко К.Ф., Ковалев М.А. Правоохранительные органы: Учебник для вузов. М.:ЗЕРЦАЛО-М, 2007. - С.47-48. Арнайы мемлекеттік органдардың жүзеге асыруға қүкығы бар функцияларды, өкілеттікті сот билігі деп түсіну керек дей- ді басқа біреуле р 10 . Сот билігінің мазмүнын күрайтын айрыкша функцияға Негізгі Заң (ҚР Конституциясының 77-бабының 1 -бо ­ лт) сот төрслігін жатқызады. Сот қызметі қүқық үстемдігін қамтамасыз етуге бағы гталған, ол реттеушілік емес, қорғаушылық қызмет атқарады. Сот билі- гі заңдылық пен құқықтық тәртіпті қамтамасыз етуге, конститу- циялық қүрылысты, саяси және экономикалық жүйені, азаматтар- дың, мемлекеттің және қоғамдық үйымдардың қүқыктары мен занды мүдделерін қорғайды. Осы міндеттерге орай сот билігі заң шығарушы және атқару биліктсрінде жоқ өкілеттіктермен қамта- масыз етілген. Сот шешім шығара отырып адамды бостандығы- нан айыра алады, тіпті өмірін қия алады, мүлкін тәркілейді, мем- лекеттік органның шығарған шешімін бүзады, ата-аналық қүқық- тан айыра алады. Сот билігінің қарама-қайшы екі жағы бар, бір жағынан бұл қуатты билік, екінші жағынан салыстырмалы түрде осал билік, өйткені ол заң шығарушы билік сияқты сайлаушы- лардың қолдауына сүйене алмайды, атқару билігі қолындағыдай қара күш механизмдері жоқ. Сот билігінің күші заңның мүлтіксіз орындалуында, қүқыққа деген зор қүрметте, қоғамның жоғары саяси және құқыктық мәденистінде. Заң шығарушы билік сая- сатпен тығыз байланысты (парламентте көбіне саяси фракциялар 31