Кемали, Е.С. Қазақстан Республикасының сот және құқық қорғау органдары

Конституциясының аса маңызды құқықтық ерсжелері болып та- былады. Бұл барлық заң шығарушы, атқарушы және сот органда- рының, сонымен қатар оларға жатпайтын басқа органдардың да елдегі заңдылық пен құқық тәртібін сақтау үшін жан-жақты шара қолдануға, құқықтың қорғалуына күш салуға тиіс екендігін білді- реді, яғни мемлекеттік органдардың басым көпшілігі кұқық қор- ғау қызметіне атсалысады. Сондықтан да құқықты заңсыздықтан әрқашан қорғау үшін, қүқық бұзушылықты айқындау, тыю және оның алдын алу, құқық бүзушыларға әртүрлі санкциялар колдану үшін мемлекет арнаулы органдар қүрады, олар негізінен құқық қоргау қызметімен айналысады. Қүқық қорғау қызметі мемлекеттік қызметтің бір түрі ретін- де қүқықты қорғауға, демократиялық қоғамда зандылық режімін қамтамасыз етуге тиіс. Қүқық заңдардың көмегімен бостандық шегін белгілейді, қоғамдық өмірді реттеудің негізгі мәселелері бойынша мемлекеттің ырқын білдіреді. Қүкық жалпыға бірдей және қүкықтық қатынастарға қатысушыларды түгел қамтитын- дықтан, заңдылық барлық қүқықтық жүйенің қалыпты жүмыс іс- теуінің қажетті шарты болып табылады. Сол себептен бүл ретте табиғи қүқықты мойындауға негізделген, демократиялық қүқық- тар мен бостандықтарға сай келетін заңдардың үстемдігі қамта- масыз етілуге тиіс. Заңдылықтың жайы заңдардың мазмүнына ті- келей байланысты. Осы айтылғандарды сскерсек, заңдылықты, барлық заң нор- маларын, барлық қүқықтық актілерде көрсетілген талаптарды азаматтардың, олардың бірлестіктерінің, лауазымды адамдардың, мемлекеттік органдардың бұлжытпай сақтауы және орындауы ка ­ жет деп ұғыну керек. Мызғымастай қүқыктық тәртіп зандылык режімінің ойдағыдай жүзеге асырылғандығының нәтижесі болып табылады. Құқықтык тәртіп мемлекет белгілеген тәртіпте қабыл- данған қүқықтық нормалармен реттеледі. Жоғарыда аталған мақ- сатқа жетудің қүралы болып табылатын қүқық қорғау қызметі заңдылықтың сақталуын қадағалау және бақылау, бүзылған қү- қықты қалпына келтіру және кінәлі адамды жауапқа тарту жөнін- дегі қызметтерді қамтиды. Айта кету керек, ғылымда да, заң әдебиетінде де қүқық қор- ғау қызметінің субъектілерін анықтауда ортақ пікір, ал заңнамада 9