Криминалистика

уып, оларды зерттеу және іс бойынша объективті шындықты бекіту үшіи маңызы бар, кылмыс жасауға байланысты корша- ған ортада болған өзгерістерді де қамтиды. Қылмыстык нәтиже — дене зақымы мен мүліктік немесе моральдық зиян түрінде көрініс табуы мүмкін. Қылмысты тергеу процесінде оның сал- дары себепті байланыс тұрғысынан жан-жакты талдануы керек. Бұл аталған элементтің криминалистикалық сипаттама кұры- лымындағы маңыздылығын арттырып, накты кылмыс түрлерін тергеу кезінде дәлелдеу үшін маңызы бар барлык мән-жайлар- ды жан-жақты бекітуге септігін тигізеді. 11. Қылмыс жасауға итермелейтін себептер мен жағдайлар Себеп - бұл тергеуді туындататын кұбылыс, оның әрекететуі салдар туындау үшін кажетті оқиғалардың белгілі бір дамуын алдын ала анықтайды. Қылмыс жасауға итермелеген жағдайлар — кылмысты туындатпайтын кұбылыс-процестер, бірак олар себептің әрекст етуін жеңілдетеді және камтамасыз етеді. Криминалистика ғылымының бір міндеті — оның пәнін аныктай отырып, кылмыстың алдын алу болып табылады. Бұл міндетгі орыңдау оның жасалуына көмегін тигізген себептер мен жағдайларға талдау жасамай мүмкін болмайды. Сондықтан тер ­ геу процесінде оларды анықтау үлкен криминалистикалық маңызға ие, себебі оларды танып-білу: — карастырылып отырған қылмыстың жасалу жағдайларын жан-жақты аныктауға көмектеседі; — тергеушіге ұксас қылмыстардан сақтандыру жөнінде белгілі бір шаралар кабылдауға мүмкіндік береді; — себептер мен жағдайларды жалпылау әр түрлі мемлекеттік органдармен және когамдық ұйымдармен жүргізілетін кылмыс- тан сактандыру жөніндегі шараларды талдағанда қолданылуы нүмкін. э 12. Қылмыс мән-жайлары бойынша корсетпелерді қалыптас- гыруға эсер ететін факторлар Қылмыстарды тергеу процесінде іс бойынша дәлелдік ақпа- раттың манызды бөлігін тергеуші куәлардан, жәбірленуші, сезікті, айыпталушыдан жауап алу кезінде алады. Көрсетпе- лердің қалыптасу процесі 3 кезеңнен тұрады: — қабылдау — есте сақтау — еске түсіру. Тергеліп отырған оқиғаның мән-жайлары жөнінде ақпарат- тарды алу максатында жауап алу кезінде тергеуші аталған фак- 23-846 353