Криминалистика

Караганда, осы екі ұғымда да қолданылатын сөздер бірімен-бірі тепе-тең де емес, біріне-бірі қайшы да келмейді. Комбинация дегеніміз киыстыру, қисындастыру, немесе қиыстырудың ай- ласы. Операция дегеніміз күрделі әрекет. Біздіңшетергеу үстінде жүргізілетін жүмыстарға келетін болсақ, оларды белгілі айла- мен қиыстырып жүргізу керек. Сондықтан бұл жүмыстарды тұжырымдап, оған толық сипат беретін болсақ, оны тактика- лық комбинациялық операция деп атағанымыз дұрыс болар еді. Сонымен тактикалык комбинациялық операция дегеніміз тер- геу үстінде ситуацияга байланысты қылмыстыц мән-жайын анық- тау үшін жүргізілетін тергеу әрекеттерінің, жедел-іздестіру және басқа да үйымдык жұмыстардын жиыіггыгы және оларды белгілі кезекпен, тактикалық айламен кисындастырып жүргізу әдісі. Тактикалық комбинациялык операцияның түсінігін анык- тап, айкындайтын болсак, ол негізінен екі түрлі жұмыстардың жүргізілуімен сипатталады - тергеу әрекеттері және жедел- іздестіру жүмыстары. Сондыктан тергеу үстінде жүргізілетін мұндай операцияның табысты және нәтижелі өткізілуі опера- цияны жүзеге асырушы мен тергеу және анықтама жүргізуші органдардын арасында қалыптасатын қарым-катынастардың іскерлігіне тікелей байланысты'. Кылмыстык іс жүргізу кодексінің талабы бойынша тергеуші занда көрсетілген тергеу әрекеттерін жүргізу аркылы әр қоз- ғалған іс бойынша қылмыстын мән-жайын анықтап, жасалған қылмысты дер кезінде ашуға тиіс. Бірақтергеуші өзінің күшімен ғана бұл занда көрсетілген міндетті орындай алмайды. Сондык ­ тан тергеушінің жедел-іздестіру жұмыстарын орындайтын, анықтама жүргізетін органдардын қызметкерлерін кемекке алуға, оларға тергеу үстінде жасалған қылмыстың кейбір мән- жайларын анықтау жөнінде бүл органдардын қызметкерлеріне арнайы нұсқаулар беру жайындағы өкілеттігі занда көрсетіліп, бекітілген. Жедел-іздестіру жұмыстарын жүргізу үстінде анык- талған мәліметтерді және осы органның баска да мүмкінші- ' «Тактикалык комбинация», «тактикалык операция» ұғымдарына байла ­ нысты криминалистерде бір ұстанған позиция жок. Проф. Е.Ғ. Жәкішевтің көзкарасын ескере отырып, осы окулық авторлары тактикалык комбинация- ны бір процессуальдық іс-әрекет шеңбсрінде тактикалык әдістердің бірігуі (техникалық, танымдық, ұйымдық), яғни бул тергеушімен озге де қызмет түрлерін: жсдел-іздестіру сипатындағы әрекеттсрді, каржылықбакылау, аудит органдарын, кеден және т.б. кызметтерді катыстырып жүргізілетін кең көлем- дегі тактикалык кешен. f 244