Криминалистика

Мысалы, беттестіріп жауап алғанда, беттестіріп отырған адам- дар айтысып, сөз жарыстырып, тергеу әрекетін жанжалға ай- налдырып жібермеу үшін, оларды белгілі бір кезекпен сейлетіп, жауап алу тактикасы колданылады. Атап айтқанда, бірінші ке- зекте іске керекті фактіні қолдап, дәлелдеп отырған адамнан жауап алынса, екінші кезектс осы айтып отырған фактының, оқиғаның болуын, керісінше, жоққа шығарып, айтылғанды қол- дамай отырған адамнан жауап алынады. Тактикалык әдістер тергеудің ұтымды түрде жүргізіліп, тергеудің нәтижелі болуына мейлінше қолайлы жағдай туғы- зуға бағытталады. Тергеудің бастапқы, кей жағдайда соңғы кезеңдерінде туын- даған ситуациялық жағдайларға байланысты тергеу және же- дел-іздестіру әрекеттерін белгілі бір кезектілікпен жүргізу так- тикалық жағынан алып Караганда тиімді. Сондықтан тергеу жоспары жасалғанда тергеудің ұтымдылығын камтамасыз ететін тактикалык әдістер негізге алынады. Кылмыстық істерді тергегенде тергеу әрекеттерімен қатар жедел-іздестіру шаралары және басқа да дайындық, ұйымдас- тыру жүмыстары жүргізіледі. Тергеудің нәтижелі табысқа жетуі, қылмыстың дер кезінде ашылуы, іске керекті дәлелдемелерді толық жинап алу тергеу барысында жүргізілетін тергеу әрекет- терін және жедел-іздестіру жұмыстарын кешіктірмей дұрыс кезектілікпен жүргізуге тікелей байланысты. Мұнымен қатар тергеу әрекеттерін жүргізгенде, жедел-іздестіру жұмыстарын жүргізу үстінде алынған мәліметтерді орынды және белгілі бір әдіспен пайдалану да тергеудің нәтижелілігін арттырады. Ай- тылған жүмыстарды бәрін бірімен-бірі жалғасып жатқан бүтін процесс деп есептеп, осы жүмыстардың жиынтығын тұжырым- дап, оны бір ұғыммен тактикалық комбинация (операция) деп атаймыз. Кейбір оқулыктарда бұл ұғымды тактикалык, комби ­ нация деп атайды да, ал баска біреулерінде оны тактикалык, опе ­ рация дейді. Бірінші айтылған окулықтың авторлары тактика ­ лык комбинация деген үғымды қарапайым жәнс күрделі деп екі топқа бөледі. Карапайым тактикалык комбинация деп бір тер ­ геу әрекетінін шеңберінде бірнеше тактикалык әдістердің қол- данылуын айтады да, ал күрделі тактикалык комбинация деп тергеу үстінде белгілі кезекпен жүргізілетін барлық жұмыстар- дың кешенін атайды. Ал кейінгі айтылғанды кейбір авторлар тактикалык не криминалистикалык, операция дейді. Былайша 243