Криминалистика

зиологиялык позицияға сүйене отырып адамның сырт бейне- сіндегі белгілерініңтұрақтылығын бағалауға болады. Адамды сыртқы бейне белгілері бойынша идентификация- лау кезінде «ауызша суреттеу» әдістемесін қолданудың бірнеше түрі бар: 1. Тануға көрсету арқылы адамды идентификациялау. Иден- тификацияның бұл түрі тергеу мен сот тәжірибесінде өте жиі кездеседі. Тануға тірі адам, мәйіт немесе олардың фотобейнелері көрсетілуі мүмкін. Идентификациялау танушыныңесінде сақ- талып қалған ой-бейнесі аркылы жүргізіледі. 2. Жауап алуға шакырылған куә, жәбірленуші, сезікті неме ­ се айыпкердің жеке басын тексеру кезінде олардың бейнесін тікелей фотосурет немесе изосурет аркылы салыстыру жолы- мен адамды идентификациялау. Бұл жерде тексеріліп отырған адамның бейнесі оның жеке басын куәландыратын кұжаттағы фотосуретпен теңдестіріле отырып иденификацияланады. Иден- тификацияның бұл түрі жедел-іздестіру шараларын жүргізу барысында жиі колданылады. Яғни, жедел-іздестіру қызмет- керлері іздеуде жүрген адамның сырткы бейнесін қолда бар (іздеуде жүрген адамның бейнесіне ұқсайтын) фотокарточка- да™ немесе құрастырмалы фотосуреттегі бейнемен салыстыру аркылы адамды идентификациялайды. 3. Адамның сыртқы бейне белгілерін салыстырған кезде міндетті түрде «ауызша суреттеу» әдістемесін колдана отырып, белгілерді бір-бірімен (детальды) жеке-жеке және өз жүйесімен салыстыру кажет. Мүнда сыртқы бейнелердің жалпы ұқсасты- ғына ғана көңіл бөліп коймай, сыртқы бейнслердің жеке белгілерінің сәйкес келуіне де аса назар аудару керек. 4. Іздестіру шараларын жүргізу кезінде адамды фотосурет ­ пен идентификациялау көбінде «ауызша суреттеу» жолымен жүргізіледі. Яғни мүндай жағдайда іздестіріліп отырған адамға байланысты бұрын кұрастырылған «ауызша суреті» тексеріліп отырған адамныц кұрастырмалы немесе фотосуретімен салыс- тырылады. 5. Егер іздестіру шараларын жүргізу барысында іздестіріп отырған адамның фотосуретін алуға мүмкіндік болмаған жағ- лайда, идентификация екі ауызша суреттеуді салыстыру жолы ­ мен жүргізілуі мүмкін. Салыстыру аркылы алынған нәтижснің акикатгылы™ екі ауызша суреттеуде сыртқы бейне белгілерін толык әрі нактылы сипатталып суреттелінуіне байланысты. 224