Алауханов, Е. Сыбайлас жемқорлықпен күрес: теория және практика

Үшіншіден, жоғары түрған кеңес және партия қызметкерлеріне заңның қолы жетпейтін. Тек үшақ істі: Г.О.Георгадзеге (КСРО Жо- ғарғы Кеңес Президиуымының төрағасы), С.В.Медуновқа (Крас ­ нодар өлкелік партия комитетінің бірінші хатшысы), С.Т. Щело- ковқа (КСРО Ішкі істер министрі) қатысты істерді айтуға болады. Ал Сыртқы сауда министрінің орынбасары А.Р.Сушковқа қатыс- ты іс қозғалып, министр А.П.Патоличевтің шетел фирмаларынан қымбат сыйлықтар алып тұрғандығы айқындалғаннан кейін Орта- лык Комитет істі жаптырды. 80-жылдардағы «өзбек істерінде» де қылмыстық әрекеттер тіз- бегі Мәскеуге барып тіркелген соң, істің тергеуі тоқтатылды. Әзербайжандағы парақорлықпен күрес жайында сүрақ қой- ғанда КСРО МҚК төрағасының бүрынғы орынбасары Ф. Бобков Әзербайжан Компартиясының бірінші хатшысы Г.Алиевтің «Әзер- байжан Компартиясының Орталық комитетінде ешкімнің пара ал- майтындығына кепілдік беремін» дегенін айтты [79, 75-6]. Ал. ке- йін Орталық Комитет хатшыларының біріне 5000 сом пара берген аудандық бірінші хатшы сотталып кеткен. Кейін анықталғандай, ОК хатшысы өзіне пара бергенге емес, параны аз бергеніне ашу- ланған. Одақ тарар алдында одақтық және республикалық ІІМ Қазақ- станда «Шырмауық» атты жедел шара жүргізді. Алдын ала тер- геу барысында парақорлық және қазына үрлау фактілері бойынша 25 адам қылмыстық жауапкершілікке тартылды, оның 14-і қамал- ды. Қарағанды металлургия комбинаты бас директорының пара ал- ғандығы және заңсыз сыртқы экономикалық қызметпен айналыс- қаны анықталды. Кезінде КСРО ІІМ-нің 6-баскармасын басқарған А.Гуров өзінің «Қызыл мафия» атты кітабында аталған комбинат директорының жазаланбақ түрмақ, қызмет бабында көтеріліп кет- кендігін айтады, ол - ресми үкіметтің бірінші Вице-премьері қыз- метіне тағайындалған Олег Сосковец еді [79, 105-6]. Төртіншіден, мемлекеттік аппараттағы сыбайлас жемқорлық- пен тек сол аппараттың өкілдері ғана күресті. Олар бұл қылмысты тудырып отырған өздерінің түбірлі принциптерін өзгерте алмады. Сонымен қатар бүл жерде бақталастық та орын алып отырды. 50