шылардың концентрациясы жогары жағдайда, күн сәулелерінің әсерімен фотохимиялық реакциядар нәтижесінде пайда болады. Бұл кұбылыстар көбіне маусым-қыркүйек айларында жиірек, кыста сирек байкалады. Мұндай улы тұмандар Лондон, Париж. Лос- Анджелес, Нью-Йорк жэне Европа мен Америкадагы баска да калалар үстінде жиі көрініс береді. Физиологиялык әсері бойынша адам организміне (тыныс алу жүйесі, кан айналу жүйесі) аса кауіпті. Көбіне денсаулыгы нашар адамдардың. ката түрғындарынын ертерек дүниеден өтуіне атып келеді. 2.11 Әлемдік мүхит проблемалары Планетамыздың % бөлігін аіып жаткан Әлемдік мүхит суының сазмағы 1,4-Ю' 1 кг-ды күрайтын үлкен резервуар. Мұның ішінде мүхит суының еншісіне 97%, құрылык суларына 1%, мүздықтарға 2% келеді. Жер планетасындағы барлык теңіздер мен мүхиттардың жиынтығы болып табылатын Әлемдік мұхит планета тіршілігіне үлкен эсер етеді. Мүхиттағы сулардың үлкен массасы планетаның климатын түзіп, атмосфераіык жауын-шашын көзі болып табылады. Мүхиттар бүкіл оттегінің жартысынан аса бөлігімен камтамасыз етіп, атмосферадагы көмір кышкыл газының мөлшерін реттейді. Әлемдік мүхиттың түбінде минераіды және органикатық заттардың үлкен массасы жинакталып, өзгерістерге үшырайды. Сондыктан мүхиттар мен теңіздерде жүретін геологиялык және геохимиялық процестер бүкіл жер койнауына катты эсер етеді. Сондай-ак Әлемдік мұхит планета халқының тагам ретінде пайдаланатын барлық жануарлар белоктарының 1/6 бөлігімен камтамасыз етеді. Жер бетіндегі тіршілікті сактауда негізгі роль мүхитка, оның ішінде мүхиттың жағаіаудагы аймактарына жа- тады. Өйткені планета атмосферасына түсетін оттегінің 70% планктондарда жүретін фотосинтез процесінің нэтижесі. Әлемдік мұхит биосферадагы тепе-тендікті сактауда үлкен роль аткаратын болгандыктан, оны корғау хатыкаралык экологиялык өзекті мэселелердің бірі. Жоғарыда айтылғандай, Жер бетінің 70,8% су атып жатыр. Жерде - Тынык, Атлантика, Үнді мұхиттарымен катар антарктика- лык жэне арктикалық суларды да мүхиттар деп есептейді. Тынык мүхиттың көлемі барлык материктердің көлемін косканнан да көп.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==