Экология және қоршаған орта проблемалары: оқу құралы / А.Т. Қуатбаев.

Азот тотыгыныц парникті белсенділігі көмір кышкыл газына Караганда 298 есе жогары . Ал фреондардың парникті белсенділігі көмір кышқыл газына Караганда 1300-8500 есе жогары. Фреондардың негізгі көздері мүздатқыш кондырғылары мен аэрозольдар болып табылады. Жангыш қазбаларды өртеу жэне баска да өнеркәсіптік про- цестер әсерінен бөлініп, атмосферада жинакталатын көмір кышкыл газ (ССЬ), көмірсутектер, ягни, метан (СН4), этан (С;>Н6) жэне т.б. (жогары концентрациясы болмаса бұл заттар жекелей аса кауіпті емес) газдары парникті эффектінің пайда болуына алып келеді. Парникті эффектінің механизмі карапайым. Бұлтсыз ауа райы ашык кезде күн сэулелері Жер бетіне оңай жетіп топырак, өсімдіктер жабынымен сіңіріледі. Жер беті қызган сон жылу энергиясын ұзын толкынды сәулелену түрінде атмосферага кайта береді. Алайда бұл жылу энергиясы атмосферада шашырамай жогарыда айтылган газдардың молекулаларымен сіңіріліп (ССЬ жылу энергиясыньвд 18%-ын сіңіреді), молекулалардың каркынды козғалысына жэне температураның көтерілуіне алып келеді. Атмосфералык газдар (азот, оттегі, су парлары) жылу сәулелерін сіңірмей, керісінше оларды шашыратады. ССЬ-нің концентрациясы жыл сайын 0,8-1,5 мг/кг-ға көтерілуде. Зерттеулер бойынша ССЬ-нің мөлшері ауада екі есе көбейсе, орташа температура 3-5°С-ка көтеріледі. Бұл өз кезегінде климаттың галамдык жылуына, ягни, Антарктидадагы мүздыктардын жаппай еруіне, Әлемдік мұхиттын орташа деңгейінің көтерілуіне, көптеген жердің су астында қалуына жэне баска да жагымсыз жағдайларга алып келеді. 2.9 Қышкыл жаңбырлар Жер шарындагы басты экологиялык проблемалардың бірі - атмосферадагы ластаушы заттардың үзак кашықтыктарга тасымал- дануы. Алгашында бұл проблема радиоактивті заттардың үлкен кашықтыктарга таралуына байланысты пайда болды. Қышқыл жаңбырлар - ауаның кышкылды тотыктармен ласта- нуына байланысты жауын-шашынның pH мөлшері төмендейтіні

RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==