Экология және қоршаған орта проблемалары: оқу құралы / А.Т. Қуатбаев.

радиациялардың ультракүлгін спектр бөлігіне шамамен 1-5%, орта толкынды жарыктың еншісіне 16-45% және инфрақызыл бөлігіне 49-84% тиесілі. Энергияның спектр бойынша бөлінуі атмосфе- раның салмағына, Күннің эртүрлі биіктікте орналасуына байла- нысты. Шашыранды радиацияның (кері шағылган сэуле) мөлшері Күн көкжиекке жакын орналасканда жэне атмосфераның бүлдыр- лыгы артканда көбейеді. Бүлтсыз аспандагы радиацияның спектр- лік кұрамы энергияның көптігімен (400-800 нм) сипатталады. Күн сэулесінің максимум спектрі көрінетін диапазонға. яғни орта толкынның еншісіне келетіні белгілі. Егер бүлттар болмаса бүл сәулелер атмосфера арқылы жерге карай кедергісіз өтеді. Жер бетіне немесе су бетіне жеткен соң фотондардың бір бөлігі энергияларын беріп, жерге немесе суға сіңіріліп, бір бөлігі эртүрлі бағытта шашырайды. 15-сурег. Коршаган ортаға бөлінетін парникті газдар Шашыраган сәуле толкындардың көп бөлігі кайта космосқа карай кетеді. Оның энергиясын Жер үшін жоғалған деп санауға болады. Ал бұлттардан шағылысқан жарық (орта сәуле толқын- дары) тіпті топырак пен суға Караганда фотондарды көп шашы- ратады. Сондыктан ғаламдык бұлттанудың жогарылауы орташа температураның төмендеуіне алып келеді. Жер бетіндегі кар, мұз туралы да осыны айтуға болады. Кез келген кызған дене өзінің абсолюттік температурасына сәйкес кванттар бөлетіні белгілі. Жер бетінің орташа темпе79

RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==