Қоріиаган орта - адамды коршам тұрған табиги орта, адам колымен жасалган кұндылыкгар және тарихи дамуы бар элеу- меттік-экономикаіык компоненттер. Қоріиаган табиги орта - Жерде жэне оның айналасында болатын табиғи денелер (су, ауа, жануарлар, өсімдіктер, микро- организмдер, топырак. минераідар, тау жыныстары, космос), кұбылыстар (радиоактивтілік, гравитация, жылу, энергия, жарык. дыбыс) жэне табиги (космостык, геологиялык, климаттык, биоло- гиялық) процестер. 1.2 Экология ғылымынын кыскаша даму тарихы және экология пәнінін мазмүны мен міндеттері Экология (грекше oikos - үй, баспана, logos - ілім, ғылым) - тірі организмдер мен қоріиаган ортаның ара қатынасын, бір- бірЫен өзара баиланысын зерттейтін гылым. Экология жеке ғылым ретінде XIX ғасырдың екінші жартысынан бастап калыптаса бастаганымен, коршаган ортаны танып-білуге деген кұштарлык сонау адамзат дамуы кезінен бастатды деуге болады. Алгашкы кауымдастык қогамның өзінде-ак адамдар өздерімен бірге катар өмір сүріп келе жаткан кейбір аңдардың карсылығына тап келгені белгілі. Оларды адамдар жеке-жеке емес, бірлесіп, кауымдасып аулағанда ғана жеңе алатындығына, сөйтіп өздеріне азык етулеріне болатындығына көздері жетті. Осылай кандай аңды, кандай уакытта, кандай жерде колдарына түсіре алатындығын түсіне бастады. Олардың бүл әрекеттерін біз бүгінде тас бетіне түсірген суреттерінен жэне археологиялык казба жұмыстарын жүргізу барысында тастан, ағаштан, т.б. жасаған қаруларын табу аркылы көзімізді жеткізіп отырмыз. Сондай-ак, мұндай деректер ежелгі Египет, Үнді, Қытай, т.б. мәдениет ескерткіштерінде, колжазба- ларында сакталғаны мэлім. Қоршаған орта туралы мәліметтер ежелден келе жатқан халыктардың эпикалык шыгармаларында да кездеседі. Мысалы, үнділердің «Махабхарата» жырында (б.э.д. VI-IV гасырлар) табигаттың дүлей күштері - су тасқыны мен жер сілкінісі туралы деректер келтіріліп, 50-ден астам жан-жануарлардың аттары ататып, олардың тіршілік етуі сипатталады. Тіпті кейбіреулерінің санының артуы жэне кемуі тураіы мэліметтер де келтірілген.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==