төмендеді. Су мәселесі онсыз да ушыгып тұрган саяси жагдайды одан да бетер киындатуда. 1994 жылы Өлі теңіздің жағасында Иордан өзенінің мәселелері бойынша израйль-иордан келіссөздері жүргізілді. Өйткені аталмыш өзен суынын израйлдыктардың оккупациялап алган жерлерінде жартысынан аса мөлшері пайда- ланылып, иордандыктарға жетпейтін. Иордания мен Сирия аумақтары аркылы өтетін Ярмук өзенінін жағдайы мұнан да мүшкіл. Ярмук өзенінің коры жылына 470 млн'- ты күрайды. Өзен Сирия жерінен бастау алады. Өз аумактарындағы өзен бойында көптеген дамбалар салып, көршілеріне су жетпей жатады. Таяу Шығыстағы «су каракшысы» Түркия болып табылады. Аймақтағы негізгі өзендер - Тигр мен Евфрат Анатолияның оңтүстік-шығысынан (түрік Күрдістаны) бастау алады. Бүл өзендердің суын Сирия мен Ирак мемлекеттері де пайдаланады. Алайда түріктер жеке-дара кожалык етіп, 22 плотина, 19 ірі электр станцияларын салып, сутармалы жерлер көлемін 1.7 млн/га-ға дейін үлғайтты. Нәтижесінде Евфрат өзенінің суы түрік-сирия шекарасында екі есеге азайды. Судың тапшылығы тек Шыгыста гана байкалмайды. АҚШ-тың Үлы жазығында орналаскан, бүкіл сутармалы жердің 1/5 бөлігін сумен камтамасыз ететін ірі Огаллала табиги жер асты резервуары жылына 12 млрд/м'1азаюда. Небраска, Канзас, Колорадо жэне баска да штаттағы фермерлер сугаруды кажет ететін ауылшаруашылығы дақылдарынан бас тартуга мэжбүр болуда. Кататонияда да жатдай мэз емес. Эдетте жер асты суларын пайдаланатын испандыктар, су деңгейінің төмендеп. азаюынан 4,5 миллион хатык зардап шегуде. Қазіргі танда испандыктар Франциядагы Рона өзенінен Барселонаға дейін су күбырын жүргізу туралы жобасын бекітуге тырысуда. Су мэселесінің ушығуы саяси катер болып түр, өйткені ол ел ішінде, мемлекеттер арасында дау-жанжалға, кактытысуга алып келуі мүмкін. Жер шарының жарты бөлігінде өзен бассейндері бірнеше мемлекеттерге тиесілі, ал 30-дан аса мемлекет өзіне кажетті жер үсті суларының үштен бір бөлігін шет мемлекеттерден атады. Осыған байланысты мысаты, Тигр мен Евфрат сулары үшін бір жагынан Түркия, екінші жағынан Сирия мен Ирак мемлекеттері
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==