кез келген таксонына колдану косымша жалпы экологияны да дамытады. Мысалы, Солтүстік теңізде устрицаның бір түрінің экологиясын зерттеу аркылы неміс гидробиологы К. Мебиус жаңа экологиялык ұгым - биоценозды ғылымға енгізді. Жалпы экология (экзоэкология) - тірі материяның жогары: организм, популяция, түр. биоценоз, биогеоценоз, биосфера дең- гейлерін зерттейді. Жалпы экологияны бүлай карастыру, экология гылымын әр- түрлі дәрежедегі биологиялық жүйелердің пайда болу, даму, тіршілік ету заңдылықтарын, олардың коршаган орта жагдай- ларымен катынастарын коса түсінуге мүмкіндік береді. Тірі материяның бірігу ерекшеліктеріне сэйкес жалпы экология жеке бірнеше бөлімдерден тұрады: аутэкология, демэкология, эйдэкология, синэкология жэне т.б. Жалпы экологияның негізінде: экологиялык морфология, экологиялык физиология, экологиялык систематика, экологиялык генетика, биохимиялык экология, палеоэкология сияклы жаца пэндер пайда болды. Бұл деңгейлерді экологияның жеке бөлімі - эндоэкология зерттейді. Бүған молекулярлық экология, экологиялык генетика, клеткалар экологиясы, ұлпалар экологиясы, экологиялык морфология жэне т.б. гылымдары кіреді. XX ғасырдың соцына карай экологияда жаңа бағыт - геоэкология дами бастады. Геоэкология қоғамдык, техникалык жэне жаратылыстанудың көптеген багыттарымен тыгыз байланыста жеке ғылыми багыт ретінде дамуда. Геоэкология (грекше geo - жер) - географиялык (табиги- территориялык кешендер, геожүйелер), биологиялык (биоценоз, биогеоценоз, экожүйе) жэне әлеуметтік-өндірістік (табиги-шаруа- шылык кешендер) жүйелердің карым-катынастары туралы гылым. Ғылыми эдебиеттерде «геэкология» ұгымы «ландшафтар экологиясы» ұғымына балама ретінде пайда болды. Тіршілік ету ортасы, экологиялык компоненттері жэне аймак- тарына байланысты: кұрлык экологиясы, мұхит (теңіз) экологиясы, таулар, аралдар экологиясы, тундра, шел, дала экологиясы жэне т.б. сиякты бағыттарга бөлінеді. Қазіргі кездегі экологияның басты бағыттары болып адам экологиясы жэне элеуметтік экология болып табылады.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==