Экология және қоршаған орта проблемалары: оқу құралы / А.Т. Қуатбаев.

режимі бұзылып, судың «гүлдеуіне» алып келеді. Суда газдардың еру кабілеті төмендейді, судың физикалық қасиеті өзгеріп ондағы барлык химиялык жэне биологиялык процестер жылдам жүреді. Судың тұныктығы бұзылады, кышкылдыгы өзгереді, жеңіл тотыксызданатын заттардың ыдырау жылдамдығы артады жэне фотосинтез процесінің жүруі төмендейді. XX ғасырдың соңына карай «Курьер ЮНЕСКО» журналы адам денсаулығына, өсімдіктер мен жануарлар әлеміне, биосферага зиянды эсер ететін негізгі он ластаушының сипаттамасын берді. Эрине казіргі таңда мүндай ластаушылардың саны өсе түскені белгілі. Әсіресе ірі өндіріс орындарының маңайы мейлінше ластанған болады. Мұндай аймактарға эколог-мамандардың айтуы бойынша, мыс өндіретін жэне қайта өңдейтін «Балкашмыс», Жезқазган түрлі- түсті металдары, Қраснооктябрьск боксит баскармасы, Торғай боксит кен өндіру баскармасы, Павлодар алюминий заводы сиякты өнеркәсіп орындары жатады. Республикада 14 кәсіпорын коршаған ортаға зиянды корғасын мен мырыш өндіреді. Олардың катарьшда 30 калдык жинакталган коймалары бар: «Ақшатау кен байыту комбинаты», «Ащысай полиметалл комбинаты», «Жезказган тау-кен комбинаты», «Ертіс полиметалл комбинаты», «Лениногор полиметалл комбинаты», «Текелі корғасын-мырыш комбинаты», «Өскемен корғасын-мырыш комбинаты», «Шымкент қорғасын заводы» жэне т.б. кәсіпорын- дары кіреді. Мүнан баска сирек металдар мен никель өндіретін Белогор тау- кен комбинаты, Қайрақты тау металлургия комбинаты, Кемпірсай кен өндіру баскармасы, Өскемен титан-магний комбинаты жэне т.б. тізе беруге болады. Ертіс өзені бассейнінде орналаскан кэсіпорындардың су көздерін ластауда каркыны жогары. Мысалы, Зырян қоргасын комбинаты Бұқтарма су коймасын ластауда. Су түбіндегі лас тұнбалар осы су коймасынан Өскемен су коймасына түсіп жатыр. Ал бұл су коймаларында балык өсіру шаруашылыгы жүмыс істейді, жагалауларында адамдар дем алады. Эрине бұл одан ары Шульба су коймасына таралып, Ресейдің Омск облысына дейін жетеді.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==