пайдаланатын энергоресурстардың 4/1 электр энергиясының үле- сіне тиеді. Қалган білігі (3/1) өндірістік, тұрмыстык жылуға, транспорт, металлургия, химиялық процестер үлесіне тиеді. Жыл сайын дүние жүзінде 25 млрд тоннадан аса энергия пайда- ланылады. Энергетиканың коршаган ортага эсері отынның түріне байланысты. Қатты отыпды жакканда атмосфералық ауага толык жан- баған отынның күлді бөлшектерімен бірге күкіртті ангидрид, азот оксиді, фторлы косылыстардың кейбір коспалары бөлінеді. Кейбір жағдайларда отын күлінің күрамында мүнан да улы заттар коспалары кездеседі. Мысалы, Донецк антрациттерінің күрамында біраз мөлшерінде мышьяк кездессе, Екібастұз көмірі күлінде - бос кремний диоксиді бар. Көмір - планетада ең көп тараган қазбалы отын. Кейбір мамандардың айтуы бойынша көмірдің қоры 400-500 жылға жетеді. Көмірдің мүнайдан тагы бір артыкшылығы, ол дүние жүзі бойынша біркелкі таралған жэне мұнайға Караганда арзан. Бүрынғы КСРО кезінде ірі жылу-энергетикапык кешендер елдің шығысында орналасты, мысалы Екібастұз, Канск-Ачинск кен орындары. Ашық әдіспен өндірілетін бүкіл көмірдің төрттен бір бөлігі Екібастұз кен орнының еншісіне келетін. Мүндагы көмірдің коры шамамен 9 млрд тонна деп саналады. Алайда бүл кен орнынан алынатын көмірден күл көп шығады (50% дейін). Торф (шымтезек). Энергетикапык түрғыдан торфты (шымте- зекті) кеңінен пайдаланудың коршаған ортаға тигізетін жагымсыз жақтары көп. Біріншіден, су экожүйелерінің режимі бүзылады, сол жердің топырак жабыны мен ландшафтының өзгеруіне алып келеді. Жергілікті жердегі түщы су көздерінің жэне ауа бассейнінің сапасын төмендетіп, ол жерде тіршілік ететін жануарлардың өміріне де кауіп төндіреді. Сондай-ак оны сактау және тасымалдау кезінде де экологиялык мәселелер туындайды. Сұііық отындарды (мазут) жакканда атмосфералык ауаға күкіртті ангидрид, азот оксиді, толық жанып бітпеген отын өнім- дері, ванадий косылыстары, натрий түздары бөлінеді. Сүйык отын көмірге Караганда біршама таза, калдыктар ретінде көп жерді алып жататын, жел түрса желмен бірге таралатын күл-қокыстар бөлмейді. Алайда сұйык отын экономикалык түрғыдан кымбат
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==