мемлекеттерінде радон радиациясының жогары концентрациясы бар жерлер орналаскан. Қазакстанда жабык ғимараттар ішінде атмосфералык ауага Караганда радонның мөлшері орташа 6-8 есе жогары. Жабык жайлардағы радонның негізгі көзі - топырак. Топырак ерекшелігі, кұрылыс материалдарының типтері ғимарат ішіндегі радонның концентрациясына катты эсер етеді. Радонмен ластану деңгейі ағаш үйлерде 2 есе, таспен каланған үйлерде 10 есеге дейін төмендейді. Зерттеулер бойынша адамның сәулеленуге үшырауы жылына шамамен 100 мбэр-ді немесе эрбір сагат сайын 0,011 мбэр дозаны, ал калыпты жағдайда тұр- гындардың сәулеленуге үшыраудың жылдык рүқсат етілген мөлшері 500 мбэр-ді кұрайды. Егер сэулелену 450 мбэр-ді кұраса адам сэулелі аурудың ауыр түріне душар болады. Мүндай жағдайда ауруға үшыраған адамдардың жартысы өлімге үшырайды. Жылдар бойы аздап сәулеленудің нәтижесінде адам организмі созылмалы сәулелі ауруға, иммунитеттің төмендеуіне, көз карашығының ка- райып, көрудің нашарлауына, калканша безі кызметінің төмен- деуіне алып келеді. Тіпті сэулеленуге үшыраган сон көп жылдан соң да катерлі ісікке алып келетін мутацияның (тұкым куа- лаушылық механизмінің бұзылуы) жэне баскалай да клетка күры- лымдарының закымдануы пайда болуы мүмкін. Сонымен катар туа пайда болатын жэне үрпақтан үрпаққа берілетін көптеген кем- тарлықтар да осы мутацияга байланысты. Қазақстан аумағында радиоэкологиялык жағдайды жаксарту үшін мынадай жұмыстар аткарылуы керек: - сенімді кұкыктық ақпараттық база кұру; - істен шыккан отынды ұзак уақыт сақтауға орналастыру; - уран өнеркәсібі қалдыктарын көмуді жэне рекультивация жасауды іске асыру. 4.4 Бактериологиялык жэне химиялык ластану Бактериологиялық ластануда Арал теңізіндегі Возрождения аралындағы биологиялык полигон кауіп тудырады. Кейбір биологиялык агенттердің коршаған орта объектілері мен жануарлар организмінде ұзак сакталатынын ескеретін болсак, олардың республика территориясы мен көршілес елдердің тер-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==