Қазакстанда табиғи радиоактивтіліктің жоғары болуына алып келетін уранды геологиялық алты ірі, көптеген кішігірім, уран өндіруші кәсіпорындардағы жиналған калдықты орындар бар. Республика территориясының 30%-на жуық жерде адам денсаулығына зиянды табиғи радиоактивті газ - радонның бөліну каупі бар. Радионуклидтермен ластанган суларды шаруашылык максатта немесе ішу үшін пайдалану қауіпті болып табылады. Қазақстан кэсіпорындарында істен шықкан 50 мың иондалған сәулелену көздері бар. Радиациялык зерттеу нәтижесінде 700 көзі жойылды, оның ішіндегі 16 - адамның өліміне алып келетін көздер. Байкоңыр гарышка ұшу айлағы да елімізге әлемдік мәртебе экелумен қатар, Қазакстанның фаунасы мен флорасына зардабы тиюде. Космодромның радиоактивті, техногенді ластану эсерінен ең алдымен Орталық Қазакстан жері запа шегуде. Проблемаларды кешенді түрде шешу үшін радиоактивті калдықтарды көму және кайта өңдеу максатында арнайы үйым кұрылуы керек. Осындай шаралардың нэтижесінде қоршаған орта мен халыктың сэулеленуге үшырауы төмендейді. Қазакстандағы экологиялык жағдайға эсер ететін мэселелердің бірі - радиоактивті жағдай. Семей эскери полигоны қазіргі танда жабылғанымен, одан келетін зиянды эсер элі үзақ уакыт бойы елдегі экологиялык жағдайға өз зардабын тигізеді. Сынактар жасалып, соның кесірінен маңайына үлкен кауіп төндіретін Азғыр, Тайсойган полигондарын да ұмытуға болмайды. Семей және Қазакстанның баска да полигондарында 500-ден аса эртүрлі ядролық қондыргылардын сынақтары жүргізілді. Ондаған жылдар бойы осы жарылыс салдарларының сол аймакта тұратын адамдардың денсаулығы мен коршаған ортаға әсері туралы ақпараттар айтылмады. Ғалымдардың айтуынша сынактар жүргізілген жылдар аралығында Семей аумағындағы 500 мыңнан аса адам иондалған радиацияның созылмалы сәулелену ауруына ұшырады. Ядролық каруды жер асты сынау облыс төңірегіндегі су жинақтаушы скважиналардағы су деңгейіне, сапасына жэне жер асты суларының агымына да эсер етті. 1990 жылдарға дейін Қорғаныс жэне Денсаулык сактау министрліктері осы сынақтардың адам денсаулығына әсері туралы мәліметтерді жасырын етті. Сэулеленуге ұшыраған адамдарға материалдык өтемакылар да төленбеді. Көптеген адамдарда эсіресе онкологиялык эртүрлі
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==