Экология және қоршаған орта проблемалары: оқу құралы / А.Т. Қуатбаев.

ценоз (экожүйе) және биосфералық деңгейлерде зерттеу болып табылады. Экология ұгымын гылымда алгашкы рет неміс ғалымы Э. Геккель (1866 ж.) кодданды. Экология пйнінің негізгі міндеті - популяция, биоценоз және оларда болып жаткан өзгерістерді зерттеп, казіргі таңдағы планетаның индустриалдану жэне урбанизацияға ұшырау жаг- дайында экологиялык процестер заңдылыктарын ашып, түсініп баскару. Экология гылымынын басты мақсаты - галамдык пробле- маларды бакылай отырып ондағы тіршіліктің тұрактылыгын сақтау. «Адам - коғам - табигат» арасындагы қарым-қатынастарды үйлестіре отырып, табигат ресурстарын тиімді пайдалануды негіздеу. Экология гылымынын зерттеу объектісі жеке особътар емес, особътар топтары - популяциялар, түрлер, кауымдастыктар, эко- жүйелер, ягни, биологиялык микро- жэне макрожүйелер. Басқа ғылымдар сияқты экология гылымының да өзіндік кешенді эртүрлі зерттеу әдістері бар. Экология ғылымының негізгі теориялыц әдістеріне сипаттама жасау, жүйелі түрде талдау, модельдеу жатады. Ал бакылау, салыстырмалы түрде талдау жасау, тәжірибелер (далалык. лабораториялық), мониторинг жүргізу не- гізгі эмпиристік әдістері болып табылады. Бакылау жэне салыстырмалы талдау жасау ғылымның дәстүрлі әдістеріне жатады. Сол аркылы сипаттама жасалып, талдау жүргізу үшін атгашкы акпарат алуга болады. 1.3 Tipi материя мен биологиялык жүйелердін бірігу деңгейлері Tipi материя үшін сол жүйеге кіретін элементтердің, яғни карапайым бөлшектерден (электрон, протон) бастап организм- дер мен кауымдастыктар, биосфераға дейін иерархиялык бір- біріне бағыныштылығы тэн. Сондыктан, биологиялык деңгейлер жоғарылаған сайын объектілер арасындагы қарым-катынастар да күрделене түседі. Экология гылымы организмдер мен олардын арасындағы карым-катынастарды барлык деңгейлерде зерттейді. Материяны күрайтын элементтердің күрылымдык-функционалдык бірігуінің ерекшеліктері негізінде төмендегідей деңгейлерді бөледі (2-кесте).

RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==