климаттык аймакка жатады. Түркменстан, Өзбекстан жэне Казак- стан территориясында жаткан Қаракұм. Қызылқұм шөлдері осы аумақтагы ең үлкен шөлді жерлер болып табылады. Сондай-ақ тек шөлдену гана емес, топырактың тұздануы да жүріп жаткан Арал теңізінің маңы да деградацияға ұшыраган аймакка жатады. Өкінішке орай, шөлденуге карсы күрес мемлекетаралык дәрежеде жалпы зерттеу жүмыстары жүргізілмей, тек мониторинг жасаумен шектелуде. Трансшекаралык өзендерді пайдалану сала- сындағы карама-кайшылыктар шөлденуге карсы орман, тогай ағаштарын егу жүмыстарына кесірін тигізуде. Біздің елімізде 2005 жылы 24 каңтарда Үкімет жарлыгымен бекітілген 2005-2015 жылдарга арналған шөлденуге карсы күрес Бағдарламасы кабылданды. Бағдарлама үш этаптан түрады. Бірінші этапта (2005-2007): - деградацияга үшыраған жерлерді аныктау және багалау; - акпаратпен барша халыкты шөлдену процесіне карсы күрес шешімдерімен хабарландырып, осы шешімдерді кабылдауга жүмылдыруды қамтамасыз ету; - жерлердің деградацияға үшырауын токтату немесе орнына кайта келтіру жобаларын дайындау жэне іске асыру. Екінші этапта (2008-2010): - жерлерді сактау жэне кайта орнына келтіруді камтамасыз ететін жерді тиімді пайдаланудың экономикалык механизмдері мен нормативті талаптарын дайындау жэне ендіру; - халыкаралык экологиялык конвенциялардың іске асуын камтамасыз ету; - күргақшылыктың зиянды эсерін жэне шөлдену процесінің ұлғаюын токтату. Үшінші этапта (2011-2015): - шөлденуге карсы күрес шараларын экономикатык жэне әлеуметтік дамыган елдермен бірлесіп жүргізу; - шөлдену гіроцесін токтату жэне болдырмау, олардың тұракты болуын камтамасыз ету. Қазакстанда деградацияга үшыраган жер көлемі 179 млн/га, немесе территорияның 66%-ын кұрайды. Егістік жерлер топыра- гынын кұнарсыздануы, жайылымдардың деградацияга үшырауы жэне жем-шөп жинайтын аумактардың кыскаруы, топырак пен судың химиялык жэне радиациялык ластануы табиги жер-сула-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==