Шөлдену процесі эсіресе Орта Азия елдерінің элсіз тұсы. Жерді дүрыс пайдаланбау. ормандар мен бүталарды кырку. шектен тыс мал жаю жэне ортак су ресурстарын пайдалануда үйлесімді шешім- дердің болмауы аймактагы шөлейттену процесінің масштабын үлкейте түседі. БҰҰ-ның шөлейттену бойынша 2007 жылғы баяндамасында, Орта Азия аумағы Африкадагы Сахарадан оңтүстіктегі аудандар сиякты элемнің шөлейттенуге бейім аймактарының бірі екені айтылды. Орта Азияның таулы аудандарында. Арал жэне Балкаш төңірегінде, Орта Азия мен Онтүстік Қазакстанның биік зоналы геожүйелерін коса (Тянь-Шань, Памир-Алай) шөлдену процесі каркынды жүруде. Амудария мен Сырдария өзендерінің суларын ауыл шаруашылығының кажетіне пайдалану Арал теңізінін сусыз жерлерінде сортаң, такыр жазыктыктардың пайда болуына алып келді. Сондай-ак Арал төңірегі ландшафтарының деградацияга үшырауы көлді-батпакты жэне тоғайлы табиги кешендердің түздын жиналуы молая түскен гало-ксерофитті кешендерге алмасуда. 40-сурет. Топырактың түздануы Орталык Азиянын көп бөлігі температурасы жогары, кұргак- шылык уакыты үзак, жауын-шашын мөлшері аз түсетін аридті 152
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==