Экология және қоршаған орта проблемалары: оқу құралы / А.Т. Қуатбаев.

тек Қазақстан тана емес Ресей, Әзірбайжан, Түркіменстан жэне Иран мемлекеттерінің де ортак ісі. Бұрынгы Кеңес елдері тәуелсіздік алған соң, теңіз жага- лауындағы елдердің арасында Каспий шельфінің ресурстарын - мұнай жэне газ, биологиялык ресурстарды пайдалануда әртүрлі кайшылықтар болуда. Көптен бері осы мемлекеттердің Каспий статусы туралы келісімдері жүруде. Әзірбайжан, Қазақстан жэне Түркіменстан теңізді ортак линия арқылы бөлейік десе, Иран мемлекеті барлык елдерге бірдей бес бөлікке бөлген дұрыс дейді. 2003 жылы Ресей, Әзірбайжан және Қазақстан елдері Каспий теңізін ортак линия бойынша бөлу туралы келісімге кол койды. 3.6 Қазақстандағы әекери-сынак полигондары Республика жерінде сотые полигондары болтан аумактар 30 млн гектардан асады. Мұндағы сотые техникасының калдықтары, ракета сыныктары. бақылау обьектілері ешбір көмусіз шашылып жатыр. Олар негізінен - Семей, Нарын, Азтыр, Тайсойган, Сарышатан сынак полигондары, Байкоңыр сынак полигоны және космодромы. Шыгыс Қазақстанның 19 млн гектар жері 40 жыл бойы ядролық сынақтын полигоны болды. Осы жерлерде 1949-1989 жылдары аралытында атмосферада - 27, жер бетінде - 183, кал- гандары жер астында ядролық сынақтар болды. Ядролық қарудан тек атом бомбатарын сынаумен шектелмей, полигондарда сотые ракеталарын, т.б. техникалары да сынактан өтіп отырды. Батые Казахстан ауматында 1966-1979 жылдары 24 рет ядролык кару сыналтан. Соның ішінде Азтыр полигоны тана 6,1 мың гектар жерді алып жатыр. Мұндай сынактар 1968-1970 жылдары Үстіртте де жасалган. Сол сиякты ірі полигондар катарына Атырау облысының Тайсойган, Балкаш көлі маңындаты Сарышаган, Ташкент-4 сынак алаңдары мен Байқоңыр сынақ полигоны да жатады. Осы аймактарда радиоактивті заттардың (кадмий, стронций, коргасын) шекті мөлшері бірнеше есеге көбейіп кеткен.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==