Нәтижесінде теңіз деңгейі кей жерлерде тіпті 23 метрге дейін төмендеп, су айдыны 30-200 км-ге кыскарды. Судың тұздылыгы 40%-ға артып, екі өзен бойындагы шаруашылыктарда тыңайт- қыштар мен химиялық препараттарды қолдану бұрын болмаган дәрежеге жетті. Тыңайткыштарды пайдалану 10-15 есеге өсті. Осындай антропогендік факторлар Арал өңірін экологиялык апатка үшыратты. Құргап калган теңіз түбінен жыл сайын коршаған ортаға зияндылығы өте жоғары 2 млн тонна тұзды шаңдар кө- теріліп, желмен тарайды. Арал теңізінің апатка ұшырауына себеп болған факторларга: - жергілікті жердің тарихи-табиғи ерекшеліктерін ескермеу; - ауыл шаруашылыгын дұрыс жоспарламау, судың корын есепке алмау; - суды өте көп кажет ететін күріш, макта дакылдарын барынша көбейтіп жіберу; - жерді игерудің агротехникалык шараларын сақтамау және суды үнемді пайдаланбау; - табигат ресурстарын пайдалануда жіберілген кателіктер мен оны меңгерудің ғылыми түрғыдан негізделмеуі себептері жатады. Арал өңіріндегі туындап отырган казіргі экологиялык апаттар әсерінен оның өсімдіктер жэне жануарлар әлемі жойылып бітуге жакын. Топырақтың түздануы өте жылдам жүруде. Топырактың тұздануы Өзбекстанда - 60%, Қазакстанда - 60-70%-га артып отыр. Мүнын өзі жалпы шаруашылықка зиянын тигізуде. Арал теңізінде токталып калган балык шаруашылыгы тек сонгы жылдары гана кайта колга алынуда. Арал өңіріндегі тұрғындардың денсаулыгы күрт төмендеп кетті. Бұл өңірде мәліметтер бойынша туберкулез, бүйрекке тас байлану, сарысу, өкпе-тыныс жолдарының кабынуы, жүкпалы аурулар республиканың баска өңірлерімен салыстырғанда жоғары болып отыр. Арал апатының сол аумакта тұратын халыкка әсері қатты болуда. Негізінен ауылды жерлерде тұратын балалар, әйелдер зардап шегуде. ТМД бойынша ана өлімі мен бала өлімі ең көп осы аймак болып отыр (туылган 1000 баланың 75 шетінейді). Арал апатының әлеуметтік, экономикалық жэне экологиялык салдары үлкен. Экстремалды санитарлык-эпидемиологиялык жагдай соңгы
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==