3.2 Қаіакстанда» ы су айдындарының экологиялык жағдайлары Қазакстанның макро-аймактары ірі минералды-шикізат кен орындарымен, энергетикалык ресурстарымен жэне судың жеткі- ліксіз болуымен ерекшеленеді. Сондыктан аймактың территория бойынша ұйымдастырылуын камтамасыз етудің басты бағыт- тарының бірі - су шаруашылыгы мәселелерін шешу болып табы- лады. Су ресурстарының азаюы және ластануы, сондай-ак Каспий теңізіндегі ресурстарды игеруге байланысты мәселелер Қазак- станды су ресурстары тапшы елдердің катарына жаткызады. Қа- зіргі таңда су объектілері тау-кен өндіретін кәсіпорындар- мен, металлургиялық жэне химиялык өнеркэсіп орындарымен, калалардың коммуналдық кызметтерінің аркасында ластану кар- кынды жүріп, экологиялык кауіп төндіруде. Ертіс, Нұра, Сырдария, Іле өзендері, Балкаш көлі катты ластанған. Халыкты ішетін сумен камтамасыз етудегі негізгі су көзі болып табылатын жер асту сулары да ластануға үшыраған. Су көздеріне түсіп жатқан антропогендік кысым мен олардың орнына кайта келуіне кабілеттілігі арасындагы тепе-теңдіктің сәйкес болмауы барлық ірі өзен бассейндеріне тэн экологиялык ахуалдың нашарлауына, ал су шаруашылыктарына кажетті мөл- шерде қаржы бөлмеу осы объектілердің техникалык жағдайының нашарлауына, халыкты ауыз сумен камтамасыз ету мәселелерінің өршуіне алып келуде. Каспий теңізі бассейніндегі елдердің көмірсутекті ресурстарды кеңінен игеру теңіз жэне жагалау экожүйелеріне эсердің масштабын үлкейтуде. Осындай теңіз статусы элі аныкталмаган жағдайда трансшекаратық сипатты сырткы экологиялык қауіптің маңызы арта түседі. Қазакстанда суғаруга жарамды 50-60 млн. гектар жер бар. Алайда су қорлары тек 8-10 млн. гектар жерді сугаруға гана жетеді. Сондыктан экожүйенің бүзылуына жол бермеу үшін мүндай жағдайда суғармалы егіншіліктің дүрыс жолдарын таңдау керек. Осы мәселелер Арал теңізі проблемасына катысты болган- дықтан оған токтала кету керек. Аралдың тартылуынан пайда болған Аралкүм шөлі Қаракүм және Қызылқүм шөлдерімен косы-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==