эрбір шакырым аумагында жагалаулар мен калалардың кокыс төгілетін жерлерінен катты желдің күшімен әкелінген, сумен шайылган әртүрлі кокыс калдыктарының бар екені расталды. Мұндагы кокыстардың 80% жер бетіндегі көздерден, 20% кемелердің палубаларынан түседі. Адамзат кокыстары мұхиттарға түскен соң оны планктон деп қабылдап коректенетін балықтар мен қүстарды уландырады. Мүның бэрі теңіз жануарларының тір- шілігін киындатып, тіпті кейбіреулерінің өлуіне алып келеді. Атлантикадағы кокыстар даты солтүстік ендіктің 22° және 38° градус аралыктарындағы кеңістікті алып жатыр. Тынык мұхитта да мұхиттың агындар жүйесі мен адамдардың табиғатка, су ресурстарына немкұрайлы қарауынан «кокыстар аралының» бар екені белгілі. Гавай аралдары мен Калифорния арасында орналасқан (135°-155° градус батыс бойлыкта жэне 35°- 42° градус солтүстік ендік) «¥лы Тынык мұхиты қокыстар материгі» Әлемдік мұхиттагы ең үлкен пластикалы коқыстардың жиналган жері. Аумағы 700 мыңнан 15 млн-га дейінгі шаршы километр жерді алып жаткан «қокыстар материгінің» жылдан- жылга көлемі ұлгаюда. Ал дамушы елдерде кокыстарды жинап кайта өңдеуге өткізу дәстүрлі батык аулау кэсібінен асып кетті. Немістің Geo журналының мәліметі бойынша «аралдың» салмагы шамамен 3 триллион тоннаны кұрайды. Бұл табиги планктоннан 6 есе көп деген сөз. Ғалымдардың айтуынша, Гаваи аралдары мен Калифорния арасында орналаскан «арат» Жапония мен АҚШ жагалауларынан кокыстарды мұхиттың ортасына карай «таситын» айналмалы мұхит агынын түзген. Әлемдік мұхиттың ластаушыларының тагы бір түрі - пестици- дтер мен ауыр металдар. Ауыр металдар (сынап, корғасын, кадмий, мырыш, мыс) кең таралған улы ластаушыларга жатады. Олар эртүрлі өнеркәсіп орындарында кең колданылады. Тазатау шараларына қарамастан өнеркәсіп орындарынан бөлінетін сулар- дың кұрамында көп болады. Бұл косылыстардың көпшілігі мұхитка атмосфера аркылы түседі. Теңіз биоценоздары үшін әсіресе сынап, коргасын жэне кадмий аса кауіпті.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==