Ертеректе қазақтар соғым етінен жентек, түймеш, парша (орысша фарш) деген тагамдар жасатан Жентек пен түймештің жасалуы бірдей. Олардың екеуіне де арналған етті дөңбекке салып, ағаш балға, қолтоқпақ сияқгы ұртылармен жаныштап ұрып, жентектсп алып, тұз, бұрыш сапады. Қуырылган үн, бидайдың, тарының талқанын косып илеп қатырады. Кейде үлкен керсенге салып сақтайды. Бүл кәдімгі осы заманғы отбивной, шницель деген тамақтардың ұлтгық түрлері. ¥лттық паршаның екі түрлі жасалу түрі бар. Оның біріншісі сорғыған, кепкен етті кеспеше кесіп, үзынша талшықтар формасына келтіру. Ал екіншісі астауға салып балтамен шауып ұсақгау. Қазіргі заман эдісінде ет машината (мясорубкаға) тартылады. Мұндай тартқан ет түшпара (пельмен), манты жасауға, нанның арасына салып самса, котлет сияқты тағамдар жасауға пайдаланылады. Кейде парша, түймеш жентектерді үнға аздап аунатып, табаға қыздырып та тамақ (котлет) жасайды. Бүл тәсіл қазіргі асханаларда да кездеседі. Қазір ондай табалар арнаулы үлгі бойынша үялы, қалыпты болып жасалган. Оларды шаруашылық заттарын сататын дүкендерден әр уақытта табуға болады. _ Етті сақтау әдістері Көп мерзімге сақгалатын мол ет - сотым еті. Оны сакдаудьщ түрлі эдісі бар. Мысалы, кейін жас сорпа әзірлеу үшін малдың еті, айталық, саны, қолы түтас күйінде, аязга қатырып тасталады. Етті қатырғанда оны сол ыстық күйінде аязга шығармай, әуелі қоңыржай салқын жерде сорықтырып, содан кейін шығару керек. Тоңазып әбден қатқан соц етханага жинап, қымтап жауып үсталады. Жас еттің дәмін кетіріп алмас үшін желге, күнге тигізбеу кажег. Ал, етгі бүрмелеу дегеніміз - қарынға тығып сақтау. Қойдың, сиырдың еті өз қарнына сияды. Сотым кезінде олардың еті жас күйінде түздалып қарнына салынады да, етханаға шытарып қойылады, оның қан сөлі өзіне сіңіп, қыс аягына дейін, қатып жата береді. Дәл осы сияқгы күбіге, бөшкеге салып та түздалады, керегіне қарай үстінен алып жей береді. Кейде қой, ешкі, торпақ сияқты семіз малдардың терісін сыпырмай, ішек-қарнын алып, үйту, қүйқалау әдісі де ел арасына көп тараган. Бірақ малды үйтіп асу айт пен тойда, ас беруде
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==