Ет және ет өнімдерінің технологиясы: оқу құралы / Б. Қ. Әсенова, С. Қ. Қасымов.

Туйеміш - келіге түйіп, жаңғырыққа салып тоқпақпен жанышталган кескен ет. Оны кейде сол күйі қатырып немесе қарынға салып сақтаған. Майға қарып, суга қайнатып, кейде ішекке тығып қайнатып пісіреді. Әсіп - соғым сойған күні малдың іш майын, жүмсақ еттерін турап бүйенге тығып пісіретін тамақ. Бітеу - турап бүйенге тығып пісірген ет. Оның бір жағы түйық, екінші басы тігулі болғандықтан піскенде өз сорпасы өзінде болады. Бұжығы - турап, қарынға салып асқан жүмсақ ет. Бұжы - кейбір жерлерде бұжбан деп те атайды. Бүйенге толтыра тығып жасаған қой етінің шүжығы. Жау жұмыр — түгелдей өз қарнына салынып су құймай, қоламтаға пісірілген қой еті. Оны кейде жау бүйрек деп те атайды. Мұндай ас көбінесе жортуылшылардың сапығында жасалған. Салықшы жақсы болса жау жүмыр да жақсы піскен. Борша - кісе (кісе - қалта мағынасында) - тауық, қаз, үйрек, бүзау, лақ-қозының етгеріне сарымсак, бүрыш, шикі жүмыртқа, сары май қосып ішекке, бүйенге, нанға тығып пісіреді. Сырбаз - өз терісіне орап қоламтага көміп пісірген бағлан еггі. Оны кейбір кезде жол жұмыр деп те атайды. Ет хошан - қой қүйрығы, қамыр, өсімдік майын қоспалап, қарынға салып пешке пісіретін түз-бұрышы, иіс, дәмі келісті тамақ. Ет баптау Сиыр мен жылқының төстігін төс ет деп атайды жэне ол төстен бөлек алынып қақгалады. Төс сүйек қазанға салынарда етегінен бөлектенеді жэне төс сүйектің өзі, ірі шеміршектері екі-үш бөлек етіп жүйеленеді. Төсетек 3 - 4 күннен көп түратын болса түздалады. Жылқы төсінде етек, шеміршектер қазыға кетеді де, төстің соқа басы қалдырылады. Ол қазанға бөлшектеп салынады. Жая - жылқының қалың сауыр еті, сүйексіз бөлек алынады, тұздап сүрленеді, көп сақгалады. Төс ет пен жаяны тілімдегенде оның сыртқы майлы қыртысының барлық тілкемдеріне бірдей тегіс бөлінуі көзделеді. Соғым еті таусыла бастағанда қонақгарға жаяны жамбас, қазы орнына береді. Егер табақ туралып келетін болса, төс ет пен жаяның еті біркелкі жапырақталып табақтың бетіне қойьшады.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==