IV. ҚОЛ ДОВЫ 4.1 Қол добының дамуы іурплы қыеқііііпі молІМеі гср. Гандболды (агылш.handball, “hand’’-қол, "ЬаІГ-дон) І‘Ж8 ж. Ордруп қаласының тұрғыны, дат мұғалімі Хольгер Нильсен ойліііі тапты. 1917ж Германияда оның үлкен ағасы 11x11 гандбол найди болды. «Кіші» түрін (7x7) залдарда, ал үлкенін ашық футбол алан,- дарында ойнады. Гандбол қызықты, тартымды кешенді спорттық ойын. Қарсыласымен доп үшін талас барысындағы табиғи қозға- лыс түрлері (жүгіру, секіру, лақтыру), ойын әрекетінің жоғарғы ырғағы, ойын жағдайларының тез өзгеруі, жоғары көңіл-күй және т.б. оның ерекшеліктері спортшының қимылдық қызметтік және психикалық әрекеттеріне жоғары талаптар қояды. 11x11 гандбол ойыны футбол алаңында, футбол қақпасымен өткізілді. Команда құрамы 11 адам. Қақпашы аймағы он-екі метрлік белгімен жарты- лай шеңбер жасай сызылады, ал еркін доп тастау аймағы он тоғыз метрлік белгімен белгіленген. 7x7 гандбол 1961-62 жылдардан бастап ойнала бастады. 40x20 м алаңдағы ойын оны өте қызықты әрі тартымды етті. Қақпа 3x2 м-ге кішірейтілді. Қақпашы алаңының аймағы 5,87м, ал еркін доп тастау аймағы 9м. Ойыншыларға допты екі қолмен жүргізуге тиым салынды. Ерлер арасындағы чемпионат 1938 жылдан, ал әйелдер арасында 1956 жылдан бастап өткізіліп келеді. Олимпияда ойындары бағдарламасында 11x11 гаднбол (ерлер 1936 жылдан), 7x7 гандбол (ерлер)-1972 жылдан және 1976 (әйелдер) жылдан бастап жүргізіледі. Доптың көлемі 58-60 см, салмағы 425-475 гр-ерлер үшін, 54-56 см, салмағы 325-400гр доп әйелдерге арналған. Қазақстан қолдобы. 1925ж жазында Жетісу губерниясының жарыс бағдарламасына жеңіл атлетика, футбол, баскетбол, т.б. ойындармен қатар қол добы да ендірілді (гандбол). Қарағандыда, Петропавлда, Ақмолада, ШҚО-да, Семейде, Гурьевте, т.б. секциялар қүрылды. 11x11 гандболынан бірінші ресми республика чемпионаты өткізілді. Жарыстар футбол алаңдарында өткізілді. Алматыда - С.Щербинин, Ю.Косолопов, А.Черников, А.Драчев, Қарағандыда-Б.Смелянец, Г.Презент, Шымкентте-В.Марцинхевич 273
RkJQdWJsaXNoZXIy MTExODQxMg==