Муханова, Г.К. Ұйымдастырушылық мінез-құлық

12 □ Үйымдастырушылық мінсз-қүлық X Фредерик Тейлордың мақсаты еңбекті және басқаруды дұрыс ұйымдастыру принцигггерін қалыптастыруда болады. Негізгі на- зарды ол физикалық еңбекті ғылыми ұйымдастыру принциптерінің қалыптасуына бөлді. Оның ойынша кәсіпорында өзінің жеке тәжірибесі негізінде еш нәрсе істелмеуі керек. Ол жүмыстың барлық элементі алдын ала мұқият оқылып және ғылыми негізде- луі керек деп есептеді. Тейлордың жүйесі төмендегі негізгі ереже- ге сүйенеді: - империкалықтәсілді жүмыс элементтерінің ғылыми зертте- улерімен ауыстыру; - тәсілдер мен жүмыс жағдайларыи жақсарту; - өндірістік үрдіспен қатар, басқаруда да функциялардың ма- мандандырылуы; - ғылыми анықтаупіы белгілер негізінде қызметкер таңдап алу және оларды оқыту мен жаттықтыру; - әрбір қызметкерге белгіленген нүсқаулық; - жұмысқа жоспарлау және дайындау; - жұмыстың барлық түрлерін есепке алу және бақылау; Тейлордың түжырымдауынша еңбекке ақы төлеудің тиісті жүйесінің көмегімен жұмысшылардың еңбектерін шегіне дейін интенсивтендіруге және осының негізінде ең жоғарғы еңбек өнімділігіне қол жеткізуге болады. Тейлордың қағидасы: - қызметкерлерді ғылыми түрде сүрыптау (физикалық интел- лектуалды дамыған адамдарды); - жалақы, еңбекақы төлеуде жүмысшыларды ынталандыру үшін әділетті жалақы төлеу. Әкімшілік мектеп басшылар орындайтын функцияларға негізделген. Бүл тәсіл атақты француз ғалымы, тамаша инженер- тәжірибеші және өнеркәсіпті ұйымдастырушы Анри Файольдің (1841-1925) еңбектерімен толық ашылған. А.Файоль менед ­ жмент қағидаларын жалпьг ұйым үшін жасады. Оның «әкімшілік менеджментінің» мәні, М.Вебердің теориясындағы сиякты, басқару тек индивидуумдардыңжеке қасиеттеріне ғана емес, соны- мен бірге институттар мен белгіленген тәртіпке (заңдар, ережелер, нүсқаулар) сүйенетіндігіне негізделеді. А.Файоль өзінің «қағида» терминін қолдануы небір қатаң немесе міндетті ұғымды білдір-