Муханова, Г.К. Ұйымдастырушылық мінез-құлық

1-тарау. Үйымдастырушылық мінез-құлық негіздері □ 11 X • ұйымдастырушылық мінез-қүлық теориялары мен зерт- теулерінің аса танымалдылыққа ие болуының себебі зама- науи басқарушылар жаңа идеяларга икемді, әрі осыған бай- ланысты ұйымдастырушылық мінез-құлықтың зерттеулерін қолдап, үлгілерін тәжірибеде тексеріп отырады. Үйымдастырушылық мінез-құлық басқару тәжірибесінің мәселелеріне жауап беретін көптеген тәсілдемелері мен мек- тептері бар ғылым ғана емес, сонымен қатар бұдан әрі жетілуге бағытталған дамушы ғылым. Бұл ұйым субъектілері адамдар, топ- тар және жалпы ұжымның өзгермелі сыртқы ортадағы мінез құлқы жөніндегі кешендік қолданбалы ғылым болып табылады. 1.2 Үйымдастырушылық мінез-құлықтың қалыптасу тарихы Үйымдастырушылық мінез-қүлық білім саласы ретінде XX ғасырдың 50-ші жылдары АҚШ-та пайда болған. Осы тұрғыда ұйымдастырушылық мінез-қүлық өзінің баста- масын 1959-жылы басқару саласындағы американдық мамандар Р. Гордон және Д. Хауел бизнес-мектептердің оқытупіылары мен студенттеріне жүргізілген сауалнамасы енгізілген зерттеулер- ден алады. Аталмыш зерттеулердің нәтижелері басқару, биз ­ нес психологиясы сиякты пәндердің оқытылуы басшылардың қажеттіліктерін толық ашпайтындығын көрсетті. 1 973-жылы АҚШ-таүйымдастырушылық мінез- қүлық бойын- ша бірінші оқулық жарық көрді. Бүл оқулықтың авторы Фрэд Лю- тенс үйымдастырушылық мінез- құлықты адамның үйымдағы мі- нез- құлығын сипаттау, түсіндіру, болжау және басқару жөніндегі ғылым ретінде анықтайды. Үйымдастырушылықмінез- қүлық бизнес мектептеріндегі кем дегенде екі дәстүрлі ғылымдардың үйлесуін көрсетеді: «басқару» (менеджмент) және «адамгершілік қарым-қатынастар мектебі». Ғылыми мектеп (классикалық мектеп). Ғылыми менед- жменттің мәні жүйелік күш-қуаттың өндіріс үрдісінің тиімділігін жоғарылатуға бағытталғандығында болды. Оның негізін қалаушы, ғылыми менеджменттің «әкесі» болтан Фредерик Уинслоу Тейлор (1856-1915).