Кишибекова, Г.К. Тәуекел-менеджмент

2. Тәускел-менеджментгің негіздері 49 бағалау; үйым (кәсіпкер) үшін анықталған тәуекелділік деңгейінің жарамдылығын талдау; тәуекелділікті ескерту немесе төмендету бойынша қажетті алдын алу шараларын жасау; тәуекелге бару жағдайы туындаса, келтірілген зиянды мүмкіндігінше максимал- ды түрде жабу бойынша шаралар қолдану. Қаржымен, мораль- мен және басқа шығындармен байланысты тәуекелдің объективті болуы жағдайында нақты бір механизмге қажетгілік туындайды, ол кәсіпкердің (фирманың) қойған мақсаттары бойынша шару- ашылық шешімдерді қабылдауда және өңдеуде тәуекелді есепке ала отырып, мүмкін болатын шаралардың ең тиімдісі болар еді. Менеджмент үшін, сондай-ақ әсіресе тәуекел-менеджмент үшін қадағаланатын және басқарылатын үрдістерді кезең бойын ­ ша көрінуінің нақтылануы аясы қағидасы бойынша тәуекелділікті жіктеу маңызды. Сәйкес, бүл жерде дайындық кезеңі тәуекелділігі (тәуекелділік зонасына кіру), алғашқы кезеңді талдау және бағалау тәуекелділігі, қүрылымдау тәуекелділігі, құжаттау тәуекелділігі, үрдісті іске қосу тәуекелділігі, үрдісті жүзеге асыру тәуекелділігі, үрдісті аяқтау тәуекелділігі, нәтиже тәуекелділігін атауға болады. Жоғарыда айтып өткендей, бүл жіктемелік белгісі тәуекелділіктің қүрылымымен, тәуекел-менеджментте тәуекелділіктің факторлық және жақтарының болуымен және де оларға «эшелонды қорға- ныс» сызбасына сәйкес - бақыланатын немесе басқарылатын үрді- стерді кезең бойынша қалыптастырылған тәуекел-менеджмент тәсілдерімен және дәйекті түрде өзара байланысқан әдістермен тығыз байланысты. Алдағы өткендермен кейбір жерлері үқсас, бірақ тәуекел-ме- неджменттің әдістемелеріне қарай уақыттық мерзімдердің болуы белгісімен тәуекелділіктің жіктемелері өзгеше. Бүл жіктемелердегі нақты бір шарттылыққа байланысты мүм- кін болатын және потенциалды тәуекелді (олардың көрінуінің томен мүмкіндігі), келетін тәуекелдер (болашақта болуының нақты болжануы), қалыптасушы тәуекелдер (бастапқы кезеңдер- де біртіндеп көрінетін), оперативті тәуекелдер (қазіргі уақытта қолданыстағы), басылған тәуекелдер (іс-әрекетінің тоқталуы), аяқталған тәуекелдер (олардың әрекеті аяқталған, бірақ олар ком- пенсациялық тәуекел-менеджмент сызбасында және архивті-ана- 4-3/41-17