Кишибекова, Г.К. Тәуекел-менеджмент

1. Тәуекел-менеджмен гке кіріспе 37 инвестициялық жобаларды тиіссіз жүзеге асырумен, соның ішінде инвестициялық бағдарламаны орындамаумен байланысты шығын- дар тәуекелі. Инвестициялық тәуекелдер келесі ішкі жүйелік тәуекелдерді қамтиды: 1) жіберіліп қойған пайда тәуекелі; 2) табыстылықтың төмендеу тәуекелі; 3) тікелей қаржылық жоғалтулар тәуекелі. Жіберіліп қойған пайда тәуекелі - белгілі бір шараларды (мы- салы, сақтандыру, хеджирлеу, инвестициялау т.с.с.) іске асырмау нәтижесінде жанама (қосымша) қаржылық зиянның (алынбаған табыс) туындау тәуекелі. Табыстылықтың төмендеу тәуекелі портфельдік инвестиция- лар, салымдар және несиелер бойынша дивидендтер және пайы- здар мөлшерінің төмендеу нәтижесінде туындауы мүмкін. Портфельдік инвестициялар инвестициялық портфельдің пай ­ да болуымен байланысты және бағалы қағаздар және басқа актив- герді сатып алумен түсіндіріледі. «Портфельдік» термині итальян сөзінен «Porte foglio» шығып, инвесторда бар бағалы қағаздардың жиынтығын білдіреді. Табыстылықтың төмендеу тәуекелі келесідей тәуекел түрлері- нен тұрады: пайыздық тәуекелдер және несиелік тәуекелдер. Бұл мысал т.б., сондай-ақ акцияларға бірақ мемлекеттік баға- лы қағаздар ғана емес қолданылады Жүйелі тәуекел акциялар бағасының өзгерістер мен басқа да бағалы қағаздарды, олардың табыстылығын, облигациялар бойынша ағымдағы және күтілетін пайыздық, жалпы нарықтық ауытқуына туындаған дивиденд мол- шер! күтілетін, байланысты. Ол байланысты сияқты факторларға байланысты экономиканың жалпы жағдайы, болып табылады: соғыс; инфляция; салық салу жаһандық өзгерістер; ақша-кредит саясаты өзгерістер, және тағы басқалар. Нақты ұйым тәуекелді қызметін жүзеге асырады қандай, бірақ іс жүзінде ғана емес байланысты тәуекелді көріністері ерекшелік- тері, осы қызметтің қолдану саласы болып табылады.