Кишибекова, Г.К. Тәуекел-менеджмент

222 Тәуекел-менеджмент Тәуекел параметрлері өз жетекші функционалды арналуы бой- ынша, шын мәнінде, баламалы нұсқалар тәуекелдерінің деңгейін салыстыру, тәуекелдің қолайлығы туралы мәселелерді шешу, оның менеджментінің үтымды бағыттарын тандау үшін қолданылатын тәуекелді анықтаудың сапалы сипаттамасының базалық өлшем- дері жүйесінің маңызды элементтері болып табылады. Тәуекелдерді талдап тексеру және шоғырланудың келесі дең- гейі олардың тікелей бағалауын болжайды. Тәуекелдерді бағалау- дың келесі бағыттары мен негізгі аспаптарын белгілеуге болад ы 1 : 1 Бабушкина Е.А. Антикризисное управление: конспект лекций /ТЕ. А. Бабушкина, О.Ю. Бирюкова, Л.С. Верещагина. -М.: Эксмо, 2008. - 160 с. - тәуекелдің басталу ықтималдығы немесе нақтылығы; - тәуекелдің көрінуінің қарқындылығы мен жиілігі; - тәуекелдің көріну әлеуетті салалары; - тәуекелдің көріну нақты саласы; - тәуекелдің қауіп-қатер дәрежесі мен қалыптасу шарттары; - тәуекел болған кезде шығынның түрі, номинациясы және деңгейі; - іс-шараларды жүзеге асыру мүмкіндігі мен қажетгілігі және тәуекелмен басқару бойынша сәйкес шығындарды атқару; - тәуекелдің шығыны мен қаржыландыру қатынасы; - қаржы қорытындының қатынасы тәуекелден келетін шығын және оның қаржыландыру сомасына және т.б. Тәуекелдерді бағалау тәсілдері оларды талдау тәсілдерімен байланысты. Қызметтің әр түрлі тәуекелді салаларының тәжіри- бесін және тәуекел жағдайын ескерумен бағалаудың келесі пара- метрлерін келтіруге болады: - ұпайдық бағалар; - рейтингтер немесе индекстер; - сараптамалық белгілер; - пайыздық бағалар және пайлар; - арнайы аспаптар және т.б. Тәуекел - бақылауда талдау және бағалау құралы ретінде жоғарыда көрсетілген құралдардың барлығын қолдануға болады, дегенмен экономика қызметіне сараптамалық бағалау, коэффи-