Кишибекова, Г.К. Тәуекел-менеджмент

220 X Тәуекел-менеджмент - активтердің табыстылығы; - пайданың серпіні; - несиелер бойынша пайызды жабу коэффициенту - шоғырланбалы пайдалылық; - ағымдағы өтімділіктің коэффициенту - дербестіктің коэффициенту - жиынтық активтер. Факторлық талдау аясында 5 жыл ішінде 70% дейінгі дәл- дікпен банкротқа үшырау мүмкіндігі қадағаланады. Сонымен ка ­ тар шығындар мен кірістерді едәуір өзгертетін өндірістің жеке бір бөліктерінің агқарымдарын жақсартуға олардың ықпал ету деңгей- ін анықтауы үшін факторларды жіктеу жүргізіледі. Факторлық талдаудың негізіне басқарушылық шешімдерді жоспарлауда және қабылдауда тәуекел-бақылауда баламалы шешімдердің мүмкіндігін көрсететін қателіқ аясы бар норматив орнатылады. Мөлшерлеу жоспарлаудың бөлігі болып табылады, өйткені, нормалар мен нормативтерден шыға отырып шығындар- дың жоспарлы маңызы орнатылады. Норматив параметрлеріне (қателіктеріне) рүқсат беру аясының тәуелділігіне үсынылып оты- рған сызбасы нысанның күрделілігін және жағдайдың белгісізді- гін ескеруге мүмкіндік береді. Қысқа мерзімде параметрлердің қателігі ( мөлшері ±5) кем бо- лады, ал үзақ мерзімде тиісінше (±15) артық болады. Неғұрлым нысан күрделі және белгісіздіктің деңгейі жоғары болса соғүр- лым үлкен қателіктерге жол беріледі, яғни 1-2 кескіндісі < 3-4 ке- скіндісіне, 2 < Н зч тиісінше. Мөлшерлеу, сондай-ақ жоспарлау үдерісіне нақты бір факторлар эсер етеді, мысалы: еңбек өнімділі- гі, еңбек заңы, салық мөлшерлемесінің, кеден тарифінің, есептік пайыздық мөлшерлемесінің және т.б. өзгеруі. Әр факторда нақты ауытқу амплитудасы бар, сондықтан беталыстың (тренд) сақталу жағдайында келер мерзімге белгісіздік факторын ескеру үшін бір- неше вариацияда болжамды есепті жасауға болады. Тэуекелдермен дүрыс басқару және талдау үшін, тәуе- кел-бакылауы шеңберінде оларды бағалау мен олармен жүмыс істеу сценарийын болжауы жүзеге асырылады. Тэуекелдердің.қа- лыптасу үдерісі жэне олардың деңгейлері басқарылмалы үдеріс ■ ■ ’ 4 «г «С.4 v