Кишибекова, Г.К. Тәуекел-менеджмент

20 Тәуекел-менсджмент рейтингі мен топтарын қалыптастыратын маңызды жіктеу белгісі болып маңыздылығы бойынша тәуекелді жіктеу табылады, олар- дың ішінде келесі көрсеткіштер аса маңызды: - тәуекел тасымалдаушысы, және онымен байланысты көр- сеткіштерге арналған тәуекел, нәтиже шамасы (құндық, сандық және басқа көрсеткіштер). Тәуекел шамасы әр түрлі ақша құралда- ры сомасында, процестердің тоқтау және олқылық, қалпына келу кезендерінде, сандық (дана), көлемдік және шығынның, жоғалту- дың басқа да көрсеткіштерімен бейнеленуі мүмкін. Осындай баға- лау алынбаған табыс, орындалмаған мақсатты нұсқамалар шама- сын да қамтиды, соның ішінде: - тәуекел тасымалдаушының жеке параметрлерінің ықпа- лымен және тәуекел менеджменттің объекті мен субъектісі байла- нысқан болған өзгерістер, мысалы, қадағалау, стандарттық немесе ішкі нормативтер мен эталондардан ауытқу; - тәуекелдерді «қаржыландыру» көлемі, яғни оларды анықтауға, сәйкестендіруге, бағалауға, градациялауға, өлшеуге, әзірлеуге кеткен және тәуекел менеджменттің стартегиялық тұжы- рымдамаларын, әдістемелік сызбаларын, әдісттер мен құралдарын дайындау мен іске асыруға кеткен шығындар. Тәуекелдердің шамасы мен көлемі бойынша саралануы тіке- лей және салыстырмасы (қарасты) көрсеткіштермен сипатталуы мүмкін. Осылайша, орасан зор (шок), үлкен, орташа, шағын тәуе- кел жоғалту түрі мен шамасын салыстыру кезінде, тәуекел шығын- дарын қаржыландыру бойынша немесе тәуекел тасымалдаушысы параметрлерімен айқындалуы мүмкін. 2. Басқаруда тәуекеддерді жіктеу Тәуекелдерді басқаруда тәуекелді жіктеу белгілері арасында негізгі жіктеу белгілерінің логикалықжалғасы ретінде анықталған, түрлендірілген тәуекелдерді де бөліп көрсетуге болады. Жіктеу белгілері тәуекелдердің байқалуы мен мөлшері саласы сондай-ақ, белгі оны таратушылар үшін тәуекел нәтижесі ретінде өзара бай ­ ланысты. Тәуекелді басқарудағы таңдау, тиімділік пен үнемділік басты тәуекелдерді анықтау негізінде көбінесе тасымалдауіііы-