Аманова Г.Д. Басқару есебі

және бюджеттен тыс қорлардың өкілдері, кәсіпорын қызметшілері болуы мүмкін. Акция ұстаушылар өздерінің күрделі каржы салымының күны және акциядан кандай пайда алынатыны туралы мәлімет білуге үмтылады. Жалдамалы қызметкерлер болса, кәсіпорынның жалақыны көтеру талаптарын қанағаттандыру және артык жүмысшы күшінен бас тарту қабілеті туралы мәліметтерді білгісі келеді. Кредиторлар мен қарыз капиталының иелері қандай да бір фирманың мойнына алған міндеттемслсрін орындау кабілеті туралы ақпаратқа мұқтаж. Қазакстан Республикасының кәсіпорындарында бухгалтерлік ақпаратты жинайды және декларацияланатын пайда, ссептелінген салыктар, күрделі салым көлемдері туралы. мүлік, т.б. туралы егжей- тегжейлі талдандан мәліметтерге назар аударады. Сондай-ак. шаруашылық дербестігін беру нәтижесінде бухгалтерлік акпаратқа деген қарым-қатынас өзгерді. Енді басшылардың өздсрі нссислсу мәселелерін кіммен, қалай талкылайтынын, кандай өнім түрлерін шығару керектігін өздері піешеді. Сондықтан, бухгалтерий есеп жүйесі өзгерді. Бухгалтерлік есеп жүйесі - бұл кәсіпорынның негізгі ақпараттық жүйесі. Ал, баскарушылық есептің кіші жүйесі қосалкы шоттарды қалыптастыруға арналған, соған сәйкес бұл есепті үйымдастырудың негізгі мақсаты: - кезендік жоспарлау, бақылау және бағалау; -шешім кабылдау және фирманың саясатын таңдау; -сыртқы пайдаланушыларға арналған ақпарат [3]. Осыған байланысты, баскарушылык ссептің міндсті - екінші және үшінші топтардың есептерін жасау, есеп жүргізілетін кәсіпорындарға (үйымдарға) және оның басқарушы менеджерлеріне арналған, яғни бухгалтерлік ақпараттың ішкі пайдаланушыларына арналған ақпарат болып табылады. Есептердің мазмұны олардың нысаналы мақсатына және пайдаланушының санатына қарай өзгеріп отыруы мүмкін. Мысалы, өнімнің өзіндік күнын анықтау мақсатында онімнің озіндік кұпына талдау жүргізу, болашақтағы операцияларды жоспарлау үшін смета жасау, жауапксршілік орталығының (ондірістік учаскенің) ағымдағы жедел есептері (оның жүмысының нәтижесін талдау үпіін), кслтірілген іпығындар туралы есептер (қыскамерзімді шешімдер қабылдау үшін) және т.б. Мснсджсрлср баскарушылық кызметті реттеу, бақылау және шешімдер кабылдауда көмектесетін акпаратқа мұқтаж. Мүндай ақпараттарға, мысалы, сату бағасы, ондіріс шығыпдары, сүрапыс, 9