Аманова Г.Д. Басқару есебі

• Компанияның бір бөлігі туралы жеке қаржылық ақпарат бар компания бөлігі. Екі аныкгаманы салыстыру, сегментті белу кезінде тәуекелдерді және пайдалылық нормасыи салыстыру қажеттілігі туындамайтыны, тек қана басқарушылық есептілік кұрылымын пайдаланса болғаны туралы қорытынды жасауға мүмкіндік береді. Ресурстарды басқару барысында, компания басшылығы тұракты түрде кызметтің негізгі бағыттарын, шығыстарды, бағыттар бойынша нәтижелерді талдайды. Операциялық шешімдер қабылдауға жауапты тұлға - жеке кызметкер нс болмаса басшылар тобы болуы мүмкін. Қарастырылып отырған барлық жүйе бухгалтерлік басқарушылық есептің айрықпіа қүзіреті болып табылады, сондықтан, оның мазмұнын есептің өзіне қарағанда кеңірек түсіндірген жөн. Есептік функциялардан баска, мүнда жоспарлы, талдамалы жұмыстарды да ескерген жөн, олардың нәтижелері тиімді басқарушылық шешім дағдыландыру мақсатында кәсіпорынның ішінде колдануға арналған. Сегменттік жоспарлау, есебін жүргізу және есептілікті жүргізу талдаушы-бухгалгердіц лауазымдық міндетіне кіреді. Басқарушылық есептің объектілері кәсіпорынның ақпараттық жүйесінде көрініс табатын әртүрлі амалдар мсн тәсілдер жиынтығы - басқарушылық есептің әдісі деп аталады. Бухгалтерлік есептің кіші жүйесі болып табылатын басқарушылық есепте бәрінен де бухгалтерлік есеп әдісінін элементтері колданылады: шоттар мен қосарлап жазу, инвентаризациялау (түгендеу) және құжаттама, теңгерімдік талдап түйіпдеу және есептілік. Алайда, аталғап әдістерді қолдану тәртібі заңмен айқындалған қаржылық есепке қарағанда басқарушылык есепте олар оны бірнеше нұскалы пайдалану шартымен басқару құралына айналады. Мысалы, басқарушылық есепте мүлікті бағалау инвестициялық, нарыктық, сақтандыру, тсңгерімдік және тарату құны бойынша жүзеге асырылуы мүмкін. Басқарушылық есеп жүйесіндегі бағалаудың қай әдісін тандау менеджер алдында түрған міндеттерге байланысгы. Мысалы, негізгі күралдарды арзандатып бағалау, табыс салығы өсіп, ал мүлік салығының төмендеуіне апарып соғатыны белгілі. Демек, негізгі қүралдардың қүпын төмендету туралы шешім қабылдарда, басқарупіы осы екі салықтың қайсысының арасалмағы кәсіпорынға тиімді екенін бағалауы қажет. Негізгі құралдар құнын көтеру мсншік капиталының өсіміне, қаржылық тұрақтылық 22