Аманова Г.Д. Басқару есебі

оларды қолданудың негізгі принциптерін сипаттайтын құжат. Түжырымдамалық негіздерде сипатталған көптеген принциптер мен жағдайлар басқарушылық есеп мақсатында да қолданылуы мүмкін. Мұндай есептің мақсаттары үшін оны жүргізудің мемлекегпен реттелген нормасы жоқ (өйткеиі ондай есептілік компанияпың ішкі мүқтаждыктарына жасалады). Сондықтан компания ҚЕХС бойынша тұжырымдамалық негіздерді қабылдау, соның ішінде басқарушылык ессп бойынша сссптілік жасау негізі туралы жеке іпешім қабылдай алады. Қаржылық және басқарушылық есептін айырмашылығы 1972 жылы АҚШ бухгалтерінің үлттық ассоциациясымен (National Associationof Accountants - NAA) [3] белгіленді. Онда баскарушылық сссп дсгсніміз - объсктіні баскару немесе шешім қабылдау үшін қажетті акпаратты беру, сәйкестендіру, өлшсу, жинау, жүйелсу, талдау, түсіндіру деп анық корсетілген. Оның синонимі - ішкі есеп. Сонымен, баскарушылык есеп - басқаруды акпараттық қолдау жүйесі ' болып табылады. Басқарушылық ссепті менеджерлерге негізгі салаларда көмектесу максатында қаржылық және қаржылық емес ақпарат беру рстінде де белгілеуге болады: - жоспарлау; - бақылау; - іисшімдер кабылдау. Баскарушылык есеп ішкі пайдаланушыларі а (кәсіпорын иелеріне, менеджерлерге) ақпарат жинап, есеп жасайтындыктан, оның мазмұны оның нысаналы мақсагына сәйкес озгеріп отыруы мүмкін: - онімнің өзіндік қүнын талдау менеджсрлер мен маркетологтарға өткізетін өнімінің қүнын анықтау үшін қажет; - кандай да бір процсстсрдің (шаруашылық немесе өндірістік) шығындарыныц нормативін жоспарлау үшін сметаны аныктау; - жауапксршілік орталығының (өндірістік учаскенің) ағымдағы оперативтік есептері (олардың жұмыстарын бағалау үшін); - кслтірілгсн шыгыпдар туралы талдау, қысқа мерзімді шешімдер, т.б. қабылдау үшін. Менеджерлер өнімнін сату көлемі, өзіндік құны, сату бағасы туралы ақпаратқа мүктаж, соған сәйкес, компанияда және оның жауапксршілік орталықтарында баскарушылык ееепті жүргізуге терең жол табу кажеттілігі туындайды. 11